Angst kan zeer verlammend zijn. Voor degene die hevige angst ervaart, kunnen de psychische en lichamelijke symptomen zó overweldigend zijn, dat negeren uitgesloten is. Het bedrieglijke van angst is dat iemand er volledig in kan opgaan, terwijl buitenstaanders geen flauw idee hebben wat zich afspeelt in het innerlijk van de angstige persoon. Daarom is het van groot belang dat we ons hiervan bewust worden. Niet alleen voor degene die hevige angst ervaart, maar ook voor familie, vrienden, collega’s en kennissen. Niet alleen om zonder oordelen of veroordelen te kunnen begrijpen wat de oorzaak van die angst is, maar vooral om de juiste hulp te kunnen bieden.
1. Je kunt bepaalde dingen soms niet uitvoeren
Voor de buitenwereld lijkt het of je bepaalde dingen simpelweg ontwijkt, bijvoorbeeld de telefoon beantwoorden of een uitnodiging voor een etentje aannemen. De realiteit is echter dat angst een slopend effect heeft. Het kan er zelfs toe leiden dat je geplande afspraken waar je heel erg naar uitziet tóch afzegt. Buitenstaanders zouden je gemakkelijk kunnen beschuldigen van gebrek aan belangstelling of aandacht, helaas vaak ver bezijden de waarheid. Je wilde juist heel graag naar dat etentje, maar een overweldigend gevoel van paniek, angst en vermoeidheid kan alles in één oogopslag teniet doen.
2. Je denkt te veel aan van alles en nog wat, gedachten die iemand zonder angst niet heeft
Wie weet was het de manier waarop je vriend je een berichtje stuurde. Zou hij boos op me zijn? Je leest de tekst telkens weer opnieuw om het te kunnen bevatten. Je zou bang kunnen worden voor confrontaties of om hem tegen te komen. Misschien kun je niet stoppen met denken over iets wat je baas terloops tegen je heeft gezegd. Hoe klonk zijn stem? Zou hij soms denken dat je niet hard genoeg werkt? Mensen zonder angst zien jouw gedrag waarschijnlijk als obsessief, in werkelijkheid echter is je zorgen maken over van alles en nog wat één van de grootste bijverschijnselen van angst.
3. Je bent erg zwijgzaam en afwezig; als je een zeer sociaal mens bent, kunnen anderen dat persoonlijk opvatten
Vrienden kun je aanspreken omdat ze zich afvragen waarom je zo stil bent. Je kunt echter de energie niet opbrengen om hen uit te leggen dat je teveel in je hoofd hebt en je simpelweg niet kunt volgen wat er om je heen gebeurt. Dus denken ze dat je verdrietig bent, of verveeld, moe, depri, enzovoort.
4. Je herhaalt gesprekken in je hoofd
Je vermijdt confrontaties ten koste van alles, omdat die je angst alleen nog maar vergroten. Bij een twistgesprek of zelfs een gesprek dat volgens de ander vriendelijk verloopt, blijf je achteraf maar doormalen over wat werd gezegd en gedaan. Je krijgt het maar niet uit je hoofd en je blijft altijd maar denken dat je iets verkeerds hebt gezegd. Dit kan je innerlijke vrede volledig opvreten. Onthoud dat en herinner jezelf er elke keer aan dat het alleen maar je angst is die spreekt en dat verder alles oké is.
5. Je liegt tegen de mensen over hoe je je voelt om je angst te laten verdwijnen
Mensen kunnen het plotselinge opgeven van je plannen, je zwijgzaamheid of je gebrek aan belangstelling anders opvatten en zouden je kunnen vragen of alles met jou wel oké is. Je jokt een antwoord door te zeggen: “Ja hoor! Met mij is alles prima!” Echter, men zou dit kunnen voelen als gebrek aan vertrouwen als je je ware gevoelens verbergt, terwijl je alleen maar geen extra aandacht wilt geven aan de angst die jou van binnen verscheurt. Wanneer je een moment van innerlijke angst probeert te laten verdwijnen, werkt een gesprek met iemand die geen angst voelt soms niet, of maakt het alleen nog maar erger.
6. Wanneer mensen zich zorgen om jou maken, groeit je angst nog meer
Als mensen hun bezorgdheid over jouw angstgevoel kenbaar maken, heeft dat veelal een averechts effect: het verergert je negatieve gedachtenstroom of veroorzaakt paniekaanvallen. Je begint te denken dat wanneer anderen zich zorgen maken om jou, dat er dan ècht iets vreselijks met je is, en dat je je nóg meer zorgen moet maken om jezelf.
7. Je trekt je alles persoonlijk aan, zelfs het kleinste dingetje
Dus… je vriendje beantwoorde je smsje niet à la minute… Nu denk je dat je iets verkeerd hebt gedaan. Je zou een heel normaal gesprekje gehad kunnen hebben, zonder een vuiltje aan de lucht, maar omdat hij naar jouw zin niet snel genoeg reageert, krijg jij plotseling het gevoel dat het aan jou ligt. En van dat gevoel loop je helemaal leeg.
8. Je komt over als een luilak, in werkelijkheid ben je een perfectionist
Hoewel mensen je onvermogen om dingen af te maken zouden kunnen misvatten als luiheid, zit er in werkelijkheid een enorme onzichtbare blokkade in de weg: angst. Je bent bang dat iemand je afgemaakte project niet goed genoeg zal vinden. Om dit gevoel te vermijden, maken angstige mensen zelden iets af.
9. Je raakt verstrikt in vergelijkingen
Je ziet van jezelf dat je via sociale media obsessief bezig bent met het volgen van belevenissen van anderen, met name van leeftijdgenoten, om jouw geluk te vergelijken met dat van hen, waarbij je het soms wel kunt uitschreeuwen. Dat is niet zozeer een slechte eigenschap, al zouden anderen dat kunnen denken, maar eerder een neveneffect van angst. Je vindt het zorgwekkend van jezelf dat je je nooit goed genoeg voelt omdat zij naar jouw idee veel meer hebben bereikt.
10. Je kunt je fouten en vergissingen niet loslaten, je blijft ze herhalen
Of het nu op je werk is of in je relaties met anderen, elk vermeend foutje blijft in je gedachten rondmalen. In plaats van er iets van te leren en daardoor te groeien, trek je jezelf naar beneden en word je depressief.
11. Er zijn van die dagen dat je je bed niet uit kunt komen
Op dagen dat je angst zich het sterkst manifesteert, wil je jezelf het liefst verstoppen voor het leven. Dat mensen om je heen gewoon hun leven léven – plezier maken, lachen, lekker werken, leuke dingen voor elkaar krijgen – overweldigt je tot tranen toe. Je voelt een sterke drang je er volledig van te distantiëren door diep onder de dekens te kruipen.
Lees meer over angst:
- Angst – wat kun je eraan doen?
- Waar komen stress en angst eigenlijk vandaan?
- 3 Tips voor empathische mensen om angstaanvallen te voorkomen.
- Mijn ervaring met angst en slapeloosheid
- 5 genadeloze waarheden over angstgevoelens die je moet accepteren voor je het kunt overwinnen
- Deze supersimpele ademhalingsoefening kan helpen angst en depressie te verminderen
- 11 gedragskenmerken waarmee je onbewust je angst verbergt
Een mooi opgesomde lijst met angst karakterestieken, doch kan zo’n lijst op zichzelf ook juist bevestigend en angst bekrachtigend werken.
Het kan handig zijn de aard van angst in te zien, om het zo beter een plaatsje te kunnen geven. Daarom maak ik duidelijk onderscheid tussen angst en vrees.
Angst is altijd pure fantasie, omdat het enkel uit gedachten bestaat. Wanneer je s’avonds over straat loopt, en aan bijvoorbeeld een tijger denkt, ervaar je angst. Enkel de zelf vernietigende en verlammende gedachte aan gevaar dus. Over iets wat misschien niet, en wellicht wel nooit (meer) zal zijn. Angst vertroebeld de geest voor de onbevooroordeelde realiteit van het moment, middels een heleboel op louter veronderstellingen gebaseerd ge-maar en talloze aannames.
“Ik ben bang mijn baan te verliezen”. Of “ik doe alleen wat anderen van mij verwachten uit angst niet geaccepteerd te worden voor wie ik werkelijk ben”. Of “ik ben bang dat hij een oogje op een ander heeft”. Deze voorbeelden bestaan allen enkel uit aannames, dus uit fantasie. Door ons met dergelijke nutteloze gedachten bezig te houden, schaden we onszelf en onze omgeving. We verlagen zo onze eigen energie, wat ook nog eens erg uitputtend en slecht is voor de mensen in ons leven wie om ons geven. Zij willen je immers het liefste gelukkig zien. De enigste persoon wie vanwege al die angst jou geluk in de weg staat, ben jijzelf. De schuld bij anderen en buiten jezelf leggen, betekend het opgeven van je zelfbeschikking en zal nooit werken.
Vrees daarentegen is een gezond natuurlijk bescherm mechanisme, welke de reactie is op daadwerkelijk gevaar. Wanneer je s’avonds over straat loopt, en ook echt een tijger tegenkomt, ervaar je vrees. Vrees stelt je in staat in noodsituaties beslissingen te nemen en snel en adequaat te handelen. Iedereen kent wel voorbeelden waarin we onszelf hebben verbaasd door hoe constructief we onder vrees hebben gehandeld.
Wanneer je bijvoorbeeld ziet dat je kind zich verslikt in een boterham, ervaar je vrees als reactie op de realiteit van dát moment. Je zult onmiddellijk aktie ondernemen en adequaat handelen. In zo’n situatie is er geen ruimte voor verlammende angst, om duidelijke redenen.
Er wordt ook wel eens gezegd dat er slechts twee basis emoties zijn: liefde en angst. En dat alle andere emoties (constructief versus destructief) van één van beide afkomstig zijn. Maar mensen zijn ook wezens van vrije keus, wat betekend dat we in iedere seconde een eindeloos keuze potentieel tot onze beschikking hebben. Zo zijn wij allen de erfgenamen van onze keuzes, en ligt de macht vrij te breken van angst en zelfs wonderen te verichten, enkel bij onszelf. De wet van aantrekking betekend dat díe zaken waar onze focus op ligt, onze uiteindelijke realiteit vormgeven.
Het is bovendien het vermelden waard dat liefde de basis emotie is. Het is vanuit liefde dat de verwekking van nieuw leven plaatsvind, het is vanuit liefde dat we geboren worden. Het is liefde wat schuil gaat achter iedere creatie, van een schilderij, tot een nieuw aangelegde moestuin voor de familie, tot een inspirerend stukje poëzie. Angst en alle overige onzin leren we pas later in ons leven, en werkt ons enkel tegen.
Als we nu eens afdalen naar ons hart, ons gevoel, wat willen we nou? Wil je opbouwen of enkel afbreken? Die lang gezochte sleutel lag al die tijd al in je eigen hand.
Mooi geschreven en zo waar!
Artikel van Alexa Erickson “11 gedragskenmerken waarmee je onbewust je angst verbergt” is heel interessant. Jammer dat het bij die kenmerken blijft en dat er geen tools aangereikt worden om dit naar positief gedrag om te buigen…
Graag een antwoord.
Mvg, Ingrid Audooren
(email adres verwijderd door redactie ivm spam)