Hoogsensitiviteit (HSP) ook wel hooggevoeligheid genaamd, raakt steeds bekender en dat is goed nieuws! Maar het heeft ook een keerzijde er wordt namelijk te pas en te onpas van alles en nog wat onder de noemer HSP weggezet en dat is niet altijd terecht. Ik pretendeer niet dé waarheid te vertellen, een ieder mag immers zijn eigen beleving hebben en waarheid is dan ook een relatief begrip, maar er zijn wel wat mythes die hardnekkig de ronde doen en in mijn ogen aan de essentie van hoogsensitiviteit afbreuk doen. Aanvullingen of opmerkingen zijn van harte welkom.
Voor we hiermee beginnen wil ik graag nog even twee belangrijke punten aansnijden om verwarring te voorkomen:
Hooggevoelig of hoogsensitief?
In mijn visie betekenen hooggevoeligheid en hoogsensitiviteit hetzelfde, alleen de naam verschilt. Ik roep hierbij ook iedereen op hier geen verschillende betekenissen aan te gaan geven maar dit dan in een eigen term te gieten. Het wordt hopeloos onduidelijk, de visies mbt hooggevoeligheid/hoogsensitiviteit gaan al alle kanten op omdat dit een vrije term is en dat zorgt al voor voldoende verwarring in mijn ogen. Ik hoop in onderstaand bericht een aantal mythes te nuanceren zodat de term HSP geen vergaarbak wordt van alles wat er aanhangt of een gevolg van zou kunnen zijn.
Oorzaak en symptomen aanpakken
Mijns inziens zijn er twee verschillende benaderingen voor het omgaan met hooggevoeligheid:
- Van buitenaf, hieronder vallen oefeningen, edelstenen, spray’s enzovoorts die benadering 2 aansporen of daar ruimte voor geven door meer rust
- Van binnenuit, het veranderen van de manier waarop je naar zaken kijkt en er mee omgaat van binnenuit zodat je vanuit je kracht gaat leven en niet langer afhankelijk bent van je buitenwereld.
Beide benaderingen hebben hun eigen functie en ik gebruik ze daarom in de praktijk graag beide waar nodig.
#1 hoogsensitieve mensen huilen snel
Er zijn zeker hoogsensitieve mensen die sneller huilen en gek is dit niet want huilen ontlaadt spanning (net als een lachstuip). Maar er zijn evengoed hoogsenstieve mensen die geen traan laten terwijl ze wel intens geraakt kunnen zijn. Hoewel er geen oorzaak voor hoeft te zijn kan het zijn dat deze laatste groep geleerd heeft zich sterk te houden en vanachter een veilige muur leeft.
#2 hoogsensitiviteit is een excuus
Hier kan ik kort over zijn: niets is een excuus om je verantwoordelijkheid te ontlopen. Als jij ergens last van hebt is het in eerste plaats jouw verantwoordelijkheid hiermee om te gaan. Het is natuurlijk prima om een ander te vragen rekening met je te houden, maar wees reëel.
Voorbeeld: Als je last hebt van een pianospelende buurvrouw of een buurman die van harde muziek houdt vraag dan begrip en biedt daarnaast een moment waarop jij rekening houd met hem of haar (en ga zelf een eindje wandelen, doe oordopjes in etc). Je zult merken dat je last veel beter te dragen is doordat je het heft in handen neemt en niet alle verantwoording alleen bij de ander legt. Omgekeerd geldt het ook: vraag wel begrip en geef je grenzen aan in plaats van je slachtoffer te voelen van zo’n buurman of buurvrouw en dan maar alles over je heen te laten komen. Zorg dus goed voor jezelf en wees ook begripvol naar de ander. Dat scheelt je heel veel energie!
#3 hoogsensitive mensen zijn beter dan andere mensen
Niemand is beter of minder dan een ander mens! Het woord ‘hoog’ triggert een waardebesef over hoog en laag in de mind maar daar gaat het hier niet over. De waarneming van hooggevoelige mensen is diepgaand en gaat vaak gepaard met intuïtie. Hierdoor zijn hooggevoelige mensen goede raadgevers (ze kunnen daarbij evenwel goede leiders kunnen zijn als niet hooggevoelige mensen). Risico’s mijden ze vaak liever terwijl ook dat in een samenleving heel handig kan zijn. Waar hooggevoelige mensen dep nadenken en zorgvuldig allerlei voors en tegens kunnen overwegen kunnen niet hooggevoelige mensen over het algemeen wat makkelijker handelen. Beide zijn van belang voor een evenwichtige samenleving. Het gaat dus niet over beter of minder, maar over het vinden van je eigen plek in het geheel.
#4 hoogsensitive mensen moeten koffie en medicijnen mijden
Wanneer je hoogsensitief bent heb je waarschijnlijk een gevoelig zenuwstelsel. Dit staat mijns inziens echter los van je lichamelijke constitutie. Om mezelf als voorbeeld te nemen: ik heb heel wat verdoving nodig bij de tandarts omdat ik erg snel pijn ervaar, maar van bijwerkingen van medicijnen heb ik in verhouding vaak weinig last. Idem met koffie: geef mij een espresso na 23.00u en ik val binnen het uur als een blok in slaap. Het is te allen tijde belangrijk dat je goed voelt waar jouw lichaam wel of geen behoefte aan heeft en laat je niet misleiden door algehele termen van goed en fout. Zeker tegenwoordig buitelen de voedingsadviezen over koffie, granen en suiker over elkaar heen. Jouw expert is je lijf, luister er goed naar en hoed je voor algemene voedingsadviezen gebaseerd op goed/slecht al dan niet specifiek voor hoogsensitieve mensen.
#5 hoogsensitiviteit is een stoornis
Dit is een mythe met meerdere aspecten.
Ten eerste de letterlijke: HSP zou een stoornis zijn en moet zodoende een diagnose worden. Hoewel genoeg mensen last hebben van de eigen hoogsensitiviteit is dit vooral een gevolg van niet goed geleerd te hebben hier op een goede wijze mee om te gaan. HSP is een karaktereigenschap zoals je ook introvert en extravert hebt (en nee, niet alle HSP’ers zijn introvert!).
Ten tweede de figuurlijke: Je hebt geen HSP (want dat bestaat niet) maar een stoornis, AD(H)D, Borderline, PTSS, Autisme en Angststoornissen…er komt heel wat voorbij. Dit is gegeven de ontkrachting van de letterlijke mythe onmogelijk want HSP is geen stoornis maar een eigenschap. Helaas wordt deze fout ook in de GGZ gemaakt door onvoldoende onderzoek. Toch moeten we hier voorzichtig zijn want somsis er wel degelijk (ook) sprake van een stoornis.
Ten derde in plaats van: ik heb geen stoornis want ik ben hoogsensitief. Het is niet ondenkbaar dat stoornissen met HSP samen gaan of dat een GGZ een hoogsensitief persoon onterecht een diagnose vanuit de DSM geeft maar het omgekeerde gebeurt ook. Logisch, want het is niet bepaalt populair in deze maatschappij om een diagnose te hebben en HSP klinkt dan ineens een stuk vriendelijker. Dit geldt zeker voor mensen die het lastig vinden hun diagnose te accepteren dat na een gedegen onderzoek gesteld is. Ik pleit ervoor dat we als samenleving ophouden deze groep mensen omarmen.
#6 hoogsensitieve mensen zijn verlegen
Verlegenheid gaat over angstig zijn in sociale situaties. Dat is wat anders dan hoogsensitief zijn waarin sociale situaties je kunnen overweldigen. Er kan wel angst door ontstaan maar dit is dan een gevolg van overprikkeling.
#7 hoogsensitieve mensen hebben een 6de zintuig
Het hebben van een 6de zintuig heeft niets met hoogsensitiviteit te maken in mijn ogen. Er zijn er die dit hebben en hoogsensitief zijn, maar er zijn evengoed mensen met een zesde zintuig die niet hoogsensitief zijn. Je bent ook niet bijzonder of speciaal met een 6de zintuig (al ziet de mind dat wel graag zo). Elk mens heeft talenten. De essentie van het leven gaat over of je bereid bent authentiek vanuit jezelf te leven in harmonie met jezelf en de mensen om je heen.
#8 hooggevoeligheid zit tussen je oren
Het bestaan ervan wordt soms simpel weggewuifd als zweverig of niet bestaand (ook door diverse psychologen). Dit doet 15-20% van de samenleving echt tekort. Ook onder dieren is onderzoek gedaan en blijkt eenzelfde percentage onder deze categorie te vallen. Dat mensen aan de haal gaan met de betekenis ervan of de (extra) waarde hiervan benadrukken werkt zo’n mythe aan de hand.
#9 hoogsensitieve mensen zijn labiel
In essentie zijn hoogsensitieve mensen krachtige en bescheiden mensen. Dat je als kind thuis en/of op school geen ruimte geboden is te zijn wie je bent kan maken dat je je labiel voelt. Maar dit is ook weer een gevolg van een externe situatie en die kan heel divers zijn: geen veiligheid ervaren, geen erkenning voor je hoogsensitiviteit en ga zo maar door. In deze gevallen is het verstandig begeleiding voor jezelf te zoeken zodat je ook de kracht van hoogsensitiviteit meer kunt ervaren.
#10 yoga en meditatie zijn een absolute must als je hoogsensitief bent
Als we allemaal hetzelfde waren was dit misschien juist geweest. Ware het niet dat mensen uniek zijn, ook HSP’ers. Niet iedereen houdt van meditatie en yoga en er zijn vele wegen naar Rome. Voor wie zich gefrustreerd voelt niet van (één van) deze twee te houden: je bent niet de enige. Vind wat bij jou past.
#11 hoogsensitieve mensen moeten zich afschermen of afsluiten
Hoogsensitieve mensen zien niet altijd duidelijk de grens tussen zichzelf en de ander. Dit heeft te maken met het grote inlevingsvermogen waardoor het probleem van de ander kan aanvoelen als dat van zichzelf. Het is belangrijk goed te leren je eigen ruimte in te nemen, te weten wie je bent en te leren je grenzen te stellen. Je afsluiten of afschermen maakt je in mijn ogen los van het geheel en voelt voor veel HSP’ers onnatuurlijk. Leer in plaats daarvan goed bij jezelf te blijven met deze tips.
#12 Er bestaan geen (echte) mannen die HSP zijn
Mannen kunnen even goed hoogsensitief zijn en zie ik in toenemende mate in mijn praktijk voor begeleiding en in HSPcafé’s om contact te zoeken met gelijkgestemden. Het is ook een fabeltje dat vrouwen alleen maar macho mannen zouden willen als partner. In HSPcafé Gouda is al vaker aan de orde gekomen dat vrouwen een meer sensitieve man juist heel prettig vinden.
#13 hoogsensitiviteit is een modegril
Steeds meer mensen kennen de term hoogsensitiviteit/hooggevoeligheid (HSP). Het is daardoor een stuk beter bespreekbaar dan jaren geleden en wordt niet enkel meer als overgevoelig gezien. Vaak als ik mensen vertel met welke doelgroep ik werk hoor ik steeds meer: ‘oh, dat zijn toch mensen die gevoelig zijn voor sferen?’. Maar deze karaktereigenschap is natuurlijk niet nieuw op zich. We geven er nu een naam aan met dank aan de Amerikaanse psycholoog Elaine Aron die deze groep mensen de Highly Sensitive Person begon te noemen. Maar onder andere benamingen is deze groep al veel eerder belicht. Logisch want hoogsensitieve mensen zijn van alle tijden.
#14 hoogsensitiviteit kun je afleren
Dat is zoiets als (een deel van) jezelf ontkennen. Het is geen keuze, het is de manier waarop je de wereld diepgaand beleeft. Mensen met trauma’s kunnen extra sensitief zijn omdat hen al jong geleerd is goed op te letten in onveilige situaties en vaak ook in te spelen op het voorkomen van meer problemen. In dit geval heb je waarschijnlijk ook meer last van de negatieve gevolgen van hoogsensitiviteit en ervaar je jezelf misschien zelfs wel als labiel. Mijn advies is om hier dan hulp bij te zoeken.
#15 hoogsensitieve mensen mijden andere mensen
Hoogsensitieve mensen hebben meer dan gemiddeld tijd nodig om bij te komen en situaties te verwerken. Dit heeft onder meer te maken met de diepgaande verwerking die bij hoogsensitieve mensen plaatsvind. Hoogsensitieve mensen zijn (meestal) ook graag op zichzelf. Dat heeft niets te maken met het vermijden van anderen. Tenzij je verlegen bent, dat is dan geen direct HSP kenmerk, maar een gevolg.
Dit waren de 15 mythes maar er zijn vast nog meer mythes. Ken je er eentje die hier niet bij staat? Laat dit dan even in een reactie hieronder weten.
Ik dacht dat mensen die hoogsensitief zijn ook aanvoelden dat er niet aan hokjes gedaan kan worden, maar dat iedereen gewoon zichzelf moet kunnen zijn. Het valt mij op dat jullie daar toch aardig mee bezig zijn. Accepteer de wereld en de mensen zoals ze zijn, of ze nou hoogsensitief, intuitief, helderziend, heldervoelend, autistisch of weet ik veel zijn. Iedereen is zijn eigen unieke ik en dat hoeft niet in een hokje geplaatst te worden.
#15 hoogsensitieve mensen mijden andere mensen:
Dit geldt op dit moment wel voor mij: hoogsensitief en uit balans. Ik vermijd wel degelijk mensen. En ben heel bewust bezig met wie ik wel/niet toelaat in mijn leven, of welke mensen/ situaties ik opzoek. Dit ivm mijn beperkte energie. Dus het hoeft niet altijd waar te zijn, zeker niet bij de hsp’er in balans. Maar ik denk dat de meeste hsp’ers wel degelijk bij tijd en wijle mensen mijden.
Ik heb niet alles gelezen, want ik heb gemerkt dat woorden een obstakel vormen voor ons mensen en op dit moment zeker voor mij 🙁 , maar ik denk te voelen waar de lichtelijke frustratie vandaan komt, we worden weer niet begrepen… we worden onder woorden gebracht… Door mensen die vergeten zijn waar woorden voor gebruikt kunnen worden. (Onszelf onder woorden brengen toch, niet anderen?!)
We gebruiken niet meer dezelfde betekenissen… Ik heb gemerkt dat bij sommige mensen een verklaring in woorden niet nodig is, want zij vóelen wat ik bedoel.
Ik kom erachter dat mijn manier van mezelf verwoorden mezelf compleet gek maakt door al die woorden, want het komt niet binnen.
Wanneer ik zeg dat ik luister naar mn hart, denken zij dat ik hun manier afkeur. Wanneer ik 'onbekende' mensen met liefde een fijne dag wens krimpen sommigevin elkaar omdat ze denken dat ik ze straks onderuit schop.
ik dacht vroeger dat het gevoel wat ik daarbij kreeg 'schaamte' was, want tja ik gedraag me 'anders'. Sinds een paar dagen weet ik dat het geen schaamte is, maar verdriet, dat sommige mensen niet weten hoe ze zo'n klein vleugje liefde kunnen binnen laten komen…
Ik probeer met liefde een manier te vinden waarop ik de woorden die bij mij binnenkomen kan vertalen zodat ze voelbaar zijn voor elke ziel, open- of closeminded… Maar het valt niet mee…
Tot die tijd, laat ik het 'gewoon' maar zien…
Ik moest hier kennelijk toch wat woorden kwijt XD
But they are words with Love…
Wauw, wat onwijs mooi verwoord.
Ik heb een zoon van 3 die hooggevoelig/ hoogsensitief is.
Ze probeerden het etiquette autisme erop te krijgen, maar heb even "vriendelijk" gevraagd of ze zich eens willen verdiepen in hooggevoeligheid. Aangezien hij niet voldoet aan het "formulier" van autisme weten zij zich geen raadt.
Het is wel ongelooflijk moeilijk om hem naar gewoon onderwijs te krijgen, aangezien hij stemmingen heel erg goed voeld. Heeft de juf haar dag niet, kan ze beter thuisblijven met mijn zoon in de buurt. Maar het lastige is dat scholen het niet erkennen en hij is geen "standaard" kind zoals ze dat zo "mooi" zeggen. Maar ik voel hem heel erg goed aan en maak me er hard voor dat hij de beste hulp krijgt. Ik kan er wel een boek over schrijven wat voor reacties en blokkades het opleverd. Maar ik hoop de weg vrij te kunnen maken voor meer van deze "bijzondere" kinderen.
De passage ‘hoogsensitieve mensen zijn beter dan andere mensen’ zou ik vanuit mijn eigen hooggevoeligheid anders verwoorden omdat het mijns inziens niet gaat om het ‘beter of minder’ voelen ten opzichte van elkaar – want dat gebeurt al genoeg in deze wereld – maar volgens mij kun je met hooggevoeligheid de ander beter in zijn/haar waarde laten. Met je antenne voor energetische gevoeligheid, sta je open voor de geestelijke energie van de ander en op verzoek van die ander kun je dat ‘vertalen’ naar de inhoud of boodschap van de bijbehorende informatie bij die energie.
Bijvoorbeeld: als healingtherapeut voel ik een bepaalde energie bij mij binnenkomen, waarbij ook een ‘indicatie’ hoort waar die energie mee te maken heeft. Zo voel ik altijd pijnen en spanningen. De kunst is dan voor mij om die verschijnselen met elkaar in verband te brengen; dat doe ik door eerst melding te maken van mijn waarnemingen en als ik daarop een bevestiging krijg (het meest voorkomend is ‘buikpijn’) dan voel ik het als mijn taak die – gemiddeld 5-tal waarnemingen (stel dat ze allemaal bevestigd worden) daar een verband in aan te brengen. Hangen ze dus met elkaar samen of niet. Dat is voor mij (vaak; soms niet en dan stop je ermee) voelbaar (heb daarin ook een opleiding gevolgd). Op deze manier wordt mijn consult als geslaagd beschouwd als ik een ‘herkenbaar’ beeld en advies heb geformuleerd, waarmee de cliënt uit de voeten kan en vervolgens ook zelf thuis via mijn advies kan uitwerken en het liefst oplossen.
Het gaat om de mythe en die wordt als beter of minder letterlijk zo genoemd, vandaar die benaming.
Bedankt voor je aanvulling!
Mijn volgende reactie: ik versta mythes, zoals in jouw tekst wordt gebruikt, geen mythes vanuit de grijze oudheid, maar niet-onderzochte beweringen in deze tijd. Jij hebt kortom een aantal prachtige suggesties op een rij gezet om hier een onderzoekje over te beginnen. Daar kunnen nog andere reacties op binnenkomen en mogelijk dat daarmee een gedegen onderzoek (vanuit Nieuwetijdskind?) kan worden gestart. ‘Gedegen’ en niet in eerste instantie wetenschappelijk want ik vrees dat dit thema nog teveel op wetenschappelijke taboes stuit.
Heel helder en duidelijk geschreven. Het gegeven, of in mijn geval de recente ontdekking, dat ik hoogsensitief ben maakt juist dat ik nog genuanceerder naar mijn belevingswereld kan kijken. Ik kan nu bijvoorbeeld ook plaatsen waarom ik vaak zulke heftige lichamelijke reacties vertoon op allerlei ervaringen, die een diepe impact op mij blijken te hebben. Ook kan ik nu nog beter aan mijn eigen ontwikkeling werken, zonder dat ik uitspreek dat ik hoogsensitief ben. Dat is iets voor mijzelf, niet voor de buitenwereld.
Het is een heel gevoelig thema. Ik heb heel veel hulp en het gevoel van dit voelt voor mij zo oprecht gekregen door het boek:"De verboden vrouw spreekt", van Pamela Kribbe.
De waarheid van wie je (nu) bent zonder in een hokje met labeltjes gezet te worden.