door Herbert van Erkelens
Karin:
‘Als klein kind beleefde ik in sommige opzichten het leven als zwaar. Ik voelde mij soms bedrukt en onveilig in een bepaalde omgeving. De mensen, de geluiden, en alle zintuiglijke indrukken kwamen sterk binnen en veroorzaakte chaos in mijn hoofd.’
Wally Wojtowicz, jr.:
‘Nu kijk ik naar mensen, omdat ik hun hulp nodig heb om te kunnen leven en hun gezelschap waardeer. Ik kan nu onze wereld zien, de werkelijkheid die we beiden gemeen hebben. In onze wereld ben ik de gelukkigste. In mijn wereld was ik de eenzaamste. In jullie wereld was ik de meest angstige.’
Leslie Morrison, gedragstherapeute:
‘Zij zijn een geschenk, geen probleem. Zij brengen de gave met zich mee om jou bewust te maken van wie je werkelijk bent. Wanneer ik van deze kinderen hun liefde voel, is dat het grootste geschenk dat zij kunnen geven.’
Autisme kent vele gezichten. Daarom wordt er tegenwoordig van het autisme spectrum gesproken. Gemeenschappelijk aan de verschillende vormen van autisme is dat de sociale en cognitieve ontwikkeling anders verloopt dan bij de meeste andere kinderen. De diagnose ‘autisme’ wordt pas gesteld wanneer er sprake is van kwalitatieve tekortkomingen op een drietal gebieden: de sociale interactie, de communicatie en het verbeeldend vermogen. Onder verbeeldend vermogen wordt ook de begripsvorming verstaan die nodig is om onze moderne, complexe samenleving te kunnen vatten.
De verklaring voor de tekortkomingen is dat mensen met autisme een andere vorm van informatieverwerking in de hersenen hebben. Kinderen met autisme zijn in feite hooggevoelige kinderen die geen filters gebruiken voor de informatie die bij hen binnenkomt. Alle informatie komt bij hen naar binnen en zij weten niet altijd hoe zij van deze informatie een zinvolle selectie kunnen maken. Zonder hulp zullen zij dat ook niet snel leren en daarom is het van vitaal belang dat zij op jonge leeftijd in een omgeving verkeren die hen aanmoedigt met informatie naar buiten te komen. Wanneer het proces van communicatie eenmaal op gang komt, kan ook het gedrag verdwijnen dat de omgeving als typisch autistisch ervaart.
Vaak wordt beweerd dat mensen met autisme zich geen beeld kunnen vormen van wat zich in de geest van anderen afspeelt. Zij zouden zich moeilijk kunnen verplaatsen en inleven in de gedachten, gevoelens en intenties van een ander. Er zijn sterke aanwijzingen dat deze zienswijze voor de huidige generatie kinderen met autisme niet klopt. Dat zij sociaal onhandig zijn wil nog niet zeggen dat zij geen inlevingsvermogen kennen. Velen hebben juist een natuurlijk talent voor empathie, maar zij tonen dit incidenteel. Op cruciale momenten tonen zij diep mededogen of laten ze onverwacht zien hoe vergevingsgezind ze zijn.
Kinderen met autisme hebben wel problemen met plannen, organiseren en bijsturen van gedrag en werk. Zij missen vaak het overzicht om hun bezigheden te plannen in de tijd en hebben moeite met het flexibel reageren op plotseling veranderde omstandigheden. Vooral in het voortgezet onderwijs lopen leerlingen met autisme tegen problemen aan omdat er steeds maar van hen wordt verwacht dat ze zelfstandig werken en zelfstandig leren. Maar wat ze primair nodig hebben is een duidelijke en voorspelbare leeromgeving.
Vermoedelijk zitten leerlingen met autisme meer in hun rechter- dan in hun linkerhersenhelft. De linkerhersenhelft maakt gebruik van een analytische, verbale, sequentiële, lineaire benadering, terwijl de rechterhersenhelft meer synthetisch, holistisch en niet-lineair werkt. De expressieve taalvermogens zijn links veel groter. Verder is de linkerhelft beter in rekenen, schrijven, lezen, logisch redeneren en abstract denken. De rechterhelft is aanzienlijk beter in tekenen en in allerlei complexe opgaven waarvoor ruimtelijk inzicht nodig is. De linkerhelft denkt in begrippen en categorieën, de rechterhelft in beelden. Ons linkerbrein vormt de oorsprong van onze tijdbeleving, ons rechterbrein leeft in het hier en nu.
Ons niet-lineaire brein verklaart mogelijk de bijzondere talenten van mensen met autisme. Een klein aantal van hen hebben ongewone rekenkundige vaardigheden. Zij worden savants genoemd. Daniel Tammet merkt in Op een blauwe dag geboren op: ‘Getallen zijn mijn eerste taal, een taal waarin ik vaak denk en voel. Ik vind emoties moeilijk te begrijpen en ik weet vaak niet hoe ik erop moet reageren. Daarom gebruik ik getallen om me daarbij te helpen.’
Vaak leiden autistische talenten een verborgen bestaan, wanneer de omgeving er onvoldoende in slaagt de communicatiekloof te overbruggen. Non-verbale mensen met autisme leven in stilte, omdat zij het vermogen missen om hun gevoelens en gedachten in spraak te uiten. Van hen die zich met behulp van Facilitated Communication wel woord voor woord kunnen uitdrukken weten we dat ze vaak een eigen taal hebben, sterk in beelden denken en hun gedachten via telepathie met andere lotgenoten kunnen delen.
Er worden tegenwoordig zoveel meer kinderen met autisme geboren dat verschillende verklaringen daarvoor de ronde doen zoals verbeterde diagnosen, chemische verontreiniging en vaccinaties. Vanuit een spiritueel perspectief is het denkbaar dat autisme een stap is in de evolutie van het menselijk bewustzijn. William Stillman die zelf met het syndroom van Asperger is opgegroeid ziet de opkomst van autisme als een spirituele respons op een wereld die behoefte heeft aan een correctie. In zijn boek The Soul of Autism noemt hij mensen met autisme hart savants:
‘Wij hebben mensen met autisme en andere verschillen nodig om de wereld op een milde, niet emotioneel overdreven manier in evenwicht te brengen en de aandacht weer te concentreren op wat werkelijk belangrijk is.’
Hans Lemmens signaleert in Het elastiek tussen lichaam en ziel dat kinderen met autisme een losse verbinding met hun lichaam hebben. Zij hebben als het ware een losse incarnatie en verkeren veel in hun hoofd. De positieve keerzijde hiervan is dat zij dichter bij de spirituele wereld staan. Zo merkt de 15-jarige Michael in Autism and the God Connection van Stillman op:
‘Mijn keus was om mensen terug te leiden naar de bron. Dat vereist dat ik mijn eigen verbinding behoud en dat betekent een gebroken lichaam. Dat is de schoonheid ervan: een hele ziel is een gebroken lichaam, een gebroken ziel is een heel lichaam.’
Bij veel individuen met autisme draait het in de kern van hun zijn allemaal om liefde. Zij kunnen oneindig geduld opbrengen om die liefde te tonen. Jen Wojtowicz, auteur van The Boy Who Grew Flowers, merkt over haar autistische broer op: ‘Hoe zouden we zonder hem de mensen kunnen zijn die we nu zijn? Als ons niet de gelegenheid was gegeven om iemand onvoorwaardelijk lief te hebben? Het is een opmerkelijke ervaring geweest om te zien dat andere mensen andere manieren van leven hebben die even waardevol zijn als die van een normaal iemand.’
© Herbert van Erkelens
Relevante websites:
The Official Website of William Stillman
Heeft er iemand enig idee of deze boeken van William Stillman vertaald zijn nr het Nederlands ? Vind enkel engelstalige versies terug…
Dacht het niet
Volwassenen met "autisme" lijken niet te bestaan. Het is mij ook een raadsel waarom het altijd over kinderen gaat :-).
Wie bepaalt de definitie van "autisme" en waarom? Sinds ik na de "diagnose" de keuze heb gemaakt om uit de slachtofferrol te stappen, die je daarbij toebedeeld krijgt, zijn heel wat dingen veel duidelijker geworden. Al te vaak stellen mensen de vraag: wat is er "mis" met mij volgens anderen? Beter is de vraag: wat is er goed met mij volgens mijzelf?
Onze overdreven materialistische visie maakt mensen tot genetisch geprogrammeerde bio-robots, terwijl bewustzijn nou juist iets is wat zo typisch menselijk is en niet kan niet worden verklaard op basis van het dominante paradigma, dat door het wetenschappelijk materialisme wordt ingevuld.
Daarnaast is taal een enorm simplistisch systeem van symbolen, waarmee de complexiteit van de ware werkelijkheid niet kan worden bevat. De noodzaak die men ervaart om onbegrepen mensen in dat simplistische symbolensysteem te proppen, leidt tot dezelfde catastrofale gevolgen die we ook in het milieu zien optreden.
De mensheid in de huidige vorm is een zinkend schip en niemand kan er iets aan doen. Het hoeft ook niet en dat is nou ook juist het hele punt: we kunnen sowieso niks doen, omdat we bezig zijn met abstracties in ons hoofd en niet met de echte werkelijkheid (die we ook niet kunnen waarnemen in deze staat van bestaan). Ingrijpen is alsof je voorwerpen die op een scherm worden geprojecteerd wilt gaan manipuleren door naar het scherm toe te lopen en de projecties te willen vastpakken. De droomwereld van overdag is niet echter of minder echt dan de droomwereld van 's nachts.
Wat heeft u dit geweldig onder woorden gebracht.
De mens in wezen is naar mijn mening niets veranderd. De basisbehoeften van ons zijn in wezen nog altijd hetzelfde gebleven: liefde, geborgenheid, samenhorigheid, rechtvaardigheid etc…
Onze kinderen zijn in wezen ook niets veranderd. Zij zijn nog altijd de essentie van hun ware zelf: emoties beleven ze rauw, puur en ongenuanceerd. Kinderen zijn nu eenmaal sponzen…niet alleen vroeger maar ook nu nog steeds. Ook hun behoeften zijn nog altijd hetzelfde.
Onze maatschappij? Die is bezig te veranderen meer dan ooit en meer op een manier dan wat wij mensen kunnen bevatten. Technologie en wetenschap snellen als een sneltrein door en door. Zegen, maar ook vloek.
Computers kun je herprogrammeren wij mensen? Nee… onze essentie is en blijft onveranderd.
Dat door de veranderingen op het gebied van wetenschap en technologie onze gevoeligheid meer geprikkeld kan worden? Ja, daar ben ik het mee eens. Moeten onze kinderen dan direct het predikaat HSP, ADHD, nieuwetijds of wat dan ook krijgen? Nee… vind ik niet en ook overbodig. We zijn nog altijd hetzelfde in essentie….
Dat door onze veranderende samenleving onze mentaliteit veranderd? Denk aan afgunst, matrialisme , egotisme, geweld etc…Dat is weer een ander verhaal.
Onze essentie, verlangen naar liefde, eenvoud, samenhorigheid, rust etc is onveranderd gebleven ♡
Het mag tijd worden dat de kinderen van NU wel de juiste handvaten krijgen op scholen. Dat de maatschappij open staat voor kinderen die "anders zijn, anders denken" deze kinderen willen gezien, gevoeld en gehoord worden. Vele ouders van deze kinderen waaronder ik zelf ook voelde mij lang onbegrepen in de wereld, ik deed alles vanuit liefde en mijn gevoel, mijn empaty en intensies werden niet altijd begrepen in een maatschappij waar je hard moet zijn en voor je zelf moet opkomen. Beeldenkende kinderen, HSP of vormen van Autisme hoe je de naam ook wilt invullen lopen vaak vast op het basisonderwijs vanaf groep 3 en 4 waarbij ze moeten leren reken, technische lezen en taal, er is weinig aandacht voor hun manier van denken en voelen en de creatieve talenten en mogelijkheden die zei werkelijk bezitten. De gedrags problemen worden veroorzaakt omdat het kind zich niet veilig en begrepen voelt op school, omgeving en thuis kan het vaak niet onder woorden brengen uit angst of een tekort aan aandacht en wardeering. Helaas zijn er nog heel veel kinderen die onderwijs volgen wat niet bij hun past, de omgeving opmerkingen maakt waardoor het kind zich niet veilig voelt en zich nog meer gaat sluiten, kinderen krijgen te snel labels en er wordt niet gekeken naar de omgeving waar het kind opgroeit.
Heb dit artikel woord voor woord gelezen en ik herken mijn zoontje daar volledig in ! Véél geduld en onvoorwaardelijke liefde, véél knuffels hebben ze idd nodig!! En als ze voelen dat ze aanvaard worden met hun "anders zijn" dan bloeien ze open en communiceren ze met vallen en opstaan en krijg je zoveel liefde terug! Ook empthie, inlevingsvermogen is zeker mogelijk. Mooi artikel maar kan me inbeelden dat dit niet op ieder kind met Ass slaat. Ass kan bv gedragsstoornissen in de hand werken en dat is zwaar voor de ouders. Steeds op zoek gaan naar de reden van gedragsstoornis is erg belangrijk. Het allerbelangrijkste is laten merken aan het kind dat hij of zij aanvaard is ondanks…
Wat een prachtig artikel. Ik kan me helemaal vinden in deze bevindingen. Het wordt tijd dat we gaan luisteren naar deze kinderen in plaats van alleen maar de moeilijke kanten te belichten. We mogen verder kijken naar de dagelijkse realiteit en de boodschap gaan zien van het fenomeen autisme.
Dit is precies weer zo n artikel dat autisme mooier schetst dan wat het werkelijk inhoudt… De mensen die werkelijk met autisme te maken hebben weten dat de problemtiek veel heftiger en complexer is. Natuurlijk zijn al deze kinderen hooggevoelig, daarom zijn ze zo gauw overprikkeld omdat ze alles van iedereen binnen krijgen maar om gelijk te beweren dat ze zich kunnen inleven in een ander gaat mij wel echt te ver, zie uitleg Theory of Mind, en dan nog de bewering dat he enkel in de communicatie zit en dat na navolging van bepaalde aanpassingen het typische autistische gedrag zelfs verdwijnt geeft voor mij al aan dat dit artikel niet echt overeenkomt met de realiteit…
"Wanneer het proces van communicatie eenmaal op gang komt, kan ook het gedrag verdwijnen dat de omgeving als typisch autistisch ervaart."
Ja, want autisme zit hem uiteraard enkel in de communicatie….
*zucht*
Als je puur naar de definitie van HSP (van Elaine Aron)kijkt is denk ik bijna iedereen met de diagnose autisme een hoog gevoelig persoon.De auteur benoemt volgens mij de informatie/prikkel verwerking als aspect van hooggevoeligheid en daarnaast als spiritueel aspect het bewustzijn van het hart dat deze kinderen/mensen hebben. Dat de auteur niet de gemiddelde HSPér als uitgangspunt neemt moge duidelijk zijn. De kaders van gevoeligheid en dus ook wat wij beschouwen als “hooggevoelig”zijn m.i.nog helemaal niet duidelijk. Ik snap dat er verwarring heerst en dat u er een onderscheid in probeert te maken, wat denk ik “goed” is. Laten we vooral er over blijven praten en blijven herdefiniëren. Wat ik verder nog wil zeggen tegen u: Ik weet van u dat u al lang met hooggevoeligheid bezig bent, waarvoor mijn oprechte dank! Warme groet, Gordon
Autistische kinderen en volwassenen zij zeker echt gevoelig. Bij autistische mensen en hooggevoeligen zijn er veel hetzelfde symptomen. Toch, dat is er niet hetzelfde.
Oorzaken zijn verschillend… en daardoor de juiste aanpak.
Ik kan me zeker vinden in het bovenstaande….Autisme (genenpatroon, 'aangeboren') en autistisch gedrag (noem het 'aangeleerd' autisme) zijn wezenlijk verschillend, maar kinderen, jongeren en volwassenen krijgen vaak wel dezelfde (medische) diagnose (ASS). Mijn zeer gevoelige zoon, heeft ook een (medische) diagnose; toch is de 'puzzel' nog niet gelegd. Ik ben er inmiddels wel van overtuigd dat er door de effecten van 'zijn' hooggevoeligheid, autistisch gedrag is ontstaan; ik zie het dan ook als een (overlevings)strategie. Een strategie om overeind te blijven in een continue bombardement van (externe en interne) prikkels. Het is zeer complex, om ook dit autistisch gedrag (wat waarschijnlijk geen autisme is) te 'ont-wikkelen'.
Ik kan me zeker vinden in bovenstaande reactie. Autisme (genenpatroon, 'aangeboren') en autistisch gedrag (noem het 'aangeleerd autisme) zijn wezenlijk verschillend van elkaar. Toch krijgen veel kinderen, jongeren en volwassenen dezelfde (medische) diagnose (ASS). Ook mijn (zeer) gevoelige zoon kreeg een (medische) diagnose; maar daar eindigde onze zoektocht niet mee, wel hadden wij een hulpvraag! Ik ben er inmiddels wel van overtuigd dat door de effecten van o.a. zijn (hoog)gevoeligheid, autistisch gedrag is ontstaan; ik zie het dan ook als een (overlevings)strategie; om letterlijk en figuurlijk overeind te blijven in een continue bombardement van (externe en interne) prikkels. Het is zeer complex om ook dit autistisch gedrag te 'ont-wikkelen' (om tot verandering te komen)…