Het meest vergeten onderdeel in de beoefening van yoga: de hedendaagse tegenover de oude manier.
Yoga is in de afgelopen jaren een enorm populaire manier van lichaamsbeweging en ontspanning geworden. Mensen die regelmatig yoga beoefenen zijn zeer enthousiast over de fysieke en mentale voordelen, en met recht. Regelmatige beoefening kan leiden tot meer kracht, flexibiliteit, focus en verminderde blessure gevoeligheid. En naast nog vele andere voordelen versterkt het ook het vermogen tot concentratie.
Waar we echter niet altijd bij stilstaan, zijn de spirituele lessen die deze oude beoefening in zich draagt. Yoga is veel meer dan alleen lichaamsbeweging maar zo wordt het over het algemeen wel gezien in de Westerse maatschappij. Er is niks mis met het beoefenen van alleen de fysieke kant van yoga, maar het is wel belangrijk om de oorsprong en de wortels te begrijpen om zo niet alleen alle voordelen eruit te kunnen halen maar ook het respect te geven dat het verdient. Dit artikel zal een aantal onderwerpen bespreken die horen bij yoga maar grotendeels vergeten zijn door de Westerse wereld.
De westerse kijk op yoga.
De westerse kijk op yoga is niet helemaal verkeerd. Maar zoals hierboven genoemd, houdt het zich voornamelijk bezig met één onderdeel – het fysieke aspect – zonder erkenning van de andere net zo belangrijke aspecten van de oefeningen. De westerse wereld heeft kennis gemaakt met yoga eind 19e eeuw toen Swami Vivekananda, een Indiaas goeroe en yoga geleerde, een stroom van Oosterse yogi’s op gang bracht die yogascholen in het westen opzetten. Sommigen van deze goeroes, zoals Vivekananda zelf kregen veel aandacht van vooraanstaande schrijvers, wetenschappers en de elite.
Nikola Tesla, bijvoorbeeld, was zich goed bewust van de oude kennis en de relatie die deze had met de wetenschap waar hij aan werkte, gebruik makend van Sanskriete woorden als “dasha” en “prana” om de kracht en de materie die om ons heen bestaat te beschrijven. Deze woorden komen van de Upanishads, een collectie van Vedische teksten. Niet veel mensen weten dat Tesla contact had met Swami Vivekananda (1863-1902) die één van de meest beroemde en invloedrijke spiritueel leiders was van de filosofieën van Vedanta (één van de zes scholen van de Hindu filosofie, de term refereerde oorspronkelijk aan de Upanishads, een collectie van filosofische teksten) en yoga. Hij was de belangrijkste discipel van Ramakrishna Paramahamsa en de oprichter van Ramakrishna Math en Ramakrishna Mission. Hij was een groot man in de geschiedenis van de Hindu hervormingsbeweging.
Vivekananda schreef een brief aan Tesla eind 19e eeuw, opmerkend:
Mijnheer Tesla denkt dat hij wiskundig kan aantonen dat kracht en materie te reduceren zijn tot potentiële energie. Ik ga hem volgende week opzoeken om deze demonstratie te zien. In dat geval zal de vedische kosmologie worden geplaatst op de zekerste funderingen. Ik werk nu veel aan de kosmologie en toekomstvoorspelling van de Vedanta. Ik zie duidelijk dat ze perfect samengaan met de moderne wetenschappen en de opheldering van de een zal gevolgd worden door de opheldering van de ander.
(Uit: the Complete Works, VOL. V, Fifth Edition, 1347, p. 77.)
Er kwam zelfs een collegiale toetsing van Vivekananda’s gepubliceerde lezingen, welke verscheen in de American Journal of Theology 1895.
Sinds de introductie van yoga in de westerse wereld is de beoefening ervan elk jaar exponentieel gegroeid. En ondanks deze groei zijn de spirituele wortels dus genegeerd en/of vergeten. Het ware doel van yoga is om een staat van inzicht te bereiken. Zoals ik eerder al noemde, er is niks mis met focussen op de lichamelijke aspecten van yoga, maar het is belangrijk dat je je ervan bewust bent dat je dat doet. Werkelijk met yoga bezig zijn op de traditionele manier is een compleet andere reis.
De ware aard van yoga.
Het bereiken van een staat van inzicht hoeft niet perse te gebeuren tijdens het lichamelijke gedeelte, hoewel dat wel helpt en onderdeel van de oefening is. Er gebeurd gigantisch veel op energetisch niveau tijdens het beoefenen van de houdingen. Vaak gepaard gaand met het openen van de voornaamste energiecentra in je lichaam, wat de energiehuishouding verbeterd. Iemand die niet meedoet met het fysieke gedeelte van yoga kan nog wel als beoefenaar beschouwd worden en deze energetische voordelen genieten.
Om een voorbeeld te noemen; in het 2e boek van de Yoga Sutra’s, geschreven door de Indiase wijze Patanjali ongeveer 2000 jaar geleden, worden 8 wegen beschreven:
-Pad 1 is Yama: je onthouden van schadelijk gedrag of een waarschuwing van welk gedrag te vermijden. Dit omvat; geweld, onwaarheden vertellen, stelen, geen zelfcontrole hebben en hebzucht. Het betekent over het algemeen het aannemen van ethisch en deugdzaam gedrag.
-Pad 2 is Niyama: ontwikkelen van goed en voordelig gedrag of richtlijnen over welk gedrag aan te moedigen. Dit omvat: reinheid en discipline gepaard gaand met het ontwikkelen van een houding van dankbaarheid en tevredenheid. En je bezig houden met een gedisciplineerde oefening van focus, toewijding en zelfstudie.
-Pad 3 is Asana: ontwikkelen van de lichaamshoudingen. Deze zijn ontworpen om de geest en het lichaam te helpen ontspannen door ontwikkeling van kracht, stabiliteit en flexibiliteit.
Het doel van de asana’s is om het lichaam voor te bereiden om de ontberingen van langdurige meditatie te kunnen doorstaan op een comfortabele manier.
-Pad 4 is Pranayama: bewuste ademhalingstechnieken. Deze bevorderen het vermogen van de geest tot focussen en ze voorzien het lichaam van energie.
-Pad 5 is Pratyhara: terugtrekken van normale zintuiglijke prikkels en de focus beperken tot een enkel object van aandacht.
-Pad 6 is Dharana: ontwikkelen van een ononderbroken concentratie. Het stamwoord voor dhri in dharana betekent “vasthouden”; men houdt de aandacht bij een enkel object van het denken. Dit type concentratie is gelijk aan dat wat ervaren wordt tijdens zeer gefocust intellectueel werk.
-Pad 7 is Dhyana: ontwikkelen van langdurige niveaus van concentratie op een object, met meer verdieping. Hier wordt soms aan gerefereerd als meditatie.
-Pad 8 is Samadhi: eenheid of mystieke versmelting met een object van aandacht. In deze staat verdwijnen onderscheid tussen subject en object en men “wordt” het object van de meditatie. Dit bewustzijn is frequent beschreven als extatisch.
Zoals je ziet omvat “aan yoga doen” veel en alleen sommige paden worden bereikt door de lichaamsoefeningen. Het is ook belangrijk te onthouden dat dit slechts een paar punten zijn uit het 2e boek, de Yoga Sutra’s. Er is nog veel meer bij betrokken, maar met het schrijven van dit artikel wenste ik alleen de lezers te introduceren tot de complexiteit van yoga. Op dezelfde manier dat iemand tegenwoordig “aan yoga doet” door de lichaamsoefeningen, kan een ander yoga beoefenen door te mediteren of zich van zekere lichamelijke genoegens ontzien. De lijst van toepassingen is zonder twijfel lang.
Arjun Walia
