Bewustzijn: zo werkt het (in coronatijd)!

In tijden van crisis groeit de noodzaak om je bewustzijn te trainen en verruimen. Een ruimer bewustzijn is namelijk beter in staat om autonoom te functioneren. Het helpt je als een surfer de golven te berijden van de voortdurend veranderende omstandigheden en om vrijheid te vinden, ondanks de opgelegde maatregelen. Zo werkt bewustzijn.

Puur bewustzijn is een staat van zijn, waarin je verschillende dingen kan ervaren: diepte aanwezigheid, leegte, helderheid, lichtheid, openheid en flow. Je bent verbonden met jezelf en geankerd in je eigen centrum. Als situaties moeilijk worden, geeft deze ‘sterke aanwezigheid in het moment’ je het vermogen om te aanschouwen en de gevoelens die worden opgeroepen te voelen. Je wordt niet de situatie, de emoties of gedachten ingezogen, met andere woorden: je raakt er niet mee geïdentificeerd.

Dit bewustzijn is als een heldere stroom, waarin hoofd, hart en buik zijn verbonden. Het is de ruimte om gevoelens door je heen te laten bewegen, te verwerken en dan te weten wat klopt. Daardoor kan je antwoorden op situaties, in plaats van haastig en automatisch of vanuit stress te reageren. Deze staat van zijn kan je trainen (bijvoorbeeld met mindfulness, meditatie of energetisch waarnemen) en steeds meer worden. En: je vindt hem vanbinnen en nergens anders. (Uiteraard is dit volstrekt onmogelijk wanneer je in werkelijk onveilige en traumatische omstandigheden verkeert.)

Verruim je bewustzijn

Van nature is bewustzijn gericht op groei, verlichting en gezondheid. Het is heel flexibel, en als het nog jong en ongevormd is, laat het zich gemakkelijk in een bestaande (externe) mal stoppen. Het heeft een bepaalde plasticiteit en het leert van zijn omgeving. De wijze waarop het zich vormt heeft alles te maken met waar je vandaan komt: familie, cultuur, scholing etc. Is er sprake van onveiligheid, angst, verwaarlozing, dwang, veel ‘moeten’ en ‘niet mogen’ dan vormt het bewustzijn zich naar die mal: het neemt eigenschappen aan die zijn afgestemd op, of geëist door, de buitenwereld. Omgekeerd, als er sprake is van liefde, vrijheid, veiligheid en support, dan kan het bewustzijn de intrinsieke eigenschappen zelf gaan vinden en ontwikkelen.

Bewustzijn is buitengewoon gelaagd, maar in praktijk gebruiken we maar een beperkte ruimte. Stel het je voor als de zee, met allemaal stromen en onderstromen. Een groot stuk van ons leven zitten we in de boot aan de oppervlakte. Maar na dertig jaar in dat bootje heb je waarschijnlijk zin om ook de ruimte en kracht van de oceaan te ervaren. Je kan echter niet in één keer van dat kleine bootje overstappen in die uitgestrektheid. Je hebt tijd nodig om er laag voor laag doorheen te bewegen. Een duiker doet dat ook, anders krijgt hij decompressieziekte.

Op het moment dat je je transformatieproces ingaat, begin je je bewustzijn te veranderen en opnieuw vorm te geven, of beter gezegd: af te pellen en uit te vouwen. Daarbij beweeg je van wat je hebt aangeleerd naar authenticiteit, en van krap naar ruim. Je gaat meer ‘compartimenten’ van je gehele potentieel (je natuurlijke bewustzijn) ontdekken en gebruiken, namelijk óók je fysieke, emotionele harts- én spirituele ‘zijn’, en niet voornamelijk dat ‘oude’ bewustzijn, dat hoogstwaarschijnlijk beperkt is tot het mentale compartiment; we worden immers grotendeels gevormd binnen een hoofd- en kenniscultuur die gevoel ondergeschikt maakt aan denken. Voor de meeste mensen betekent die transformatie: minder mentaal worden, meer gaan voelen en meer durven handelen naar wat ze voelen, in hun lijf.

Dat is niet per se eenvoudig. Ons bewustzijn heeft zich vaak zo vastgezet in een bepaalde vorm, dat het daar niet zonder meer uit komt. Vergelijk het met een dier dat is opgegroeid in een kooi. Zelfs als je de deur openzet, is de kans groot dat hij blijft zitten. En mensen doen hetzelfde. Ze blijven in hun gevangenis (van ideeën, overtuigingen, regels, patronen, schema’s, laptops), zelfs als ze de bloementuin ernaast in kunnen lopen.

Train je bewustzijn

Mensen hebben de sleutel van de gevangenis zelf in handen: het is verantwoordelijkheid nemen (voor onder meer angst, woede, verlangen, stress, etc.). En dat wordt makkelijker naarmate je je bewustzijn vaker traint. Getraind bewustzijn kan namelijk autonoom blijven functioneren: het is vrij. Het kan zelf nadenken, voelen, onderzoek doen naar mogelijkheden en de ruimte nemen om daaruit de optie te kiezen die het beste past. Dit bewustzijn heeft geen oordeel en het is veerkrachtig en inventief: ook als alles plotseling verandert, blijft het (min of meer) licht. Maar de belangrijkste eigenschap is wel dat het zich niet afscheidt, maar juist verbindt en verbonden weet: met zichzelf, anderen en de wereld.

Voor ongetraind bewustzijn geldt dat niet, en zeker niet in tijden van crisis. Dan valt het namelijk altijd terug op oude overlevingsmechanismen. Het resoneert ongedifferentieerd mee met de omgeving, en de uiterlijke omstandigheden zetten (en dat gebeurt onbewust uiteraard) de oude vorm extra aan. Dit bewustzijn scheidt zich af en vernauwt, en de innerlijke beleving van liefde en vrijheid nemen af of verdwijnen zelfs.

Iedereen heeft dit soort ‘zwaktes’; ze zijn menselijk. Je kan het ego noemen of ongeheeld kinderbewustzijn. Die oude vorm kan verstard raken, het repeteert zichzelf, veroordeelt, denkt zwart/wit, verzet zich tegen verandering en is bang voor de consequenties wanneer het niet zou doen wat het altijd heeft gedaan. En, omdat het al zo lang meegaat, is het bovendien dominant: het blijft zich aandienen en opdringen.

Een aantal voorbeelden (waarin je het bange kind kan herkennen, in jezelf of bij mensen om je heen). Is bewustzijn gevormd met een strenge vader? Regels zijn dan regels. Je doet wat een externe autoriteit zegt. (Daarom nemen sommige mensen een prik zonder dat ze er zelf volledig achter staan.) Is het gevormd met grote onveiligheid? Dan blijf je op je plek zitten en wacht je tot het over is. (Mensen durven niks te zeggen en niet te handelen.) Is het gevormd te midden van verwaarlozing? Dan ben je bereid om enorme verantwoordelijkheid te nemen, zelfs als die te groot is voor één mens om te dragen. (Kleinkinderen mogen niet naar hun grootouders omdat die kunnen overlijden.) Is de eigen autonomie niet ondersteund? Dan kan je wanhopig worden of kwaad (als de maatregelen weer veranderen, of als anderen zichzelf wel een zekere mate van vrijheid gunnen).

Maak van je zwakte je kracht

Wie weg wil uit de crisis, doet er goed aan de verantwoordelijkheid daarvoor niet in handen te leggen van een externe autoriteit (de overheid). Gebruik de omstandigheden om je bewustzijn te verruimen en je innerlijke autoriteit krachtiger te maken. Overgave is misschien teveel gevraagd onder deze zware omstandigheden, maar kijk of je steeds weer stil kan worden, naar binnen kan keren om te voelen, en de bereidheid kan vinden om je eigen ervaring te onderzoeken. Probeer elke dag weer een stap te zetten in de richting van je eigen geluk of anders: naar minder angst. Dan wordt deze coronatijd misschien ook een helende reis; een katalysator voor de ontwikkeling van autonomie, liefde en innerlijke vrijheid. En als je het verhaal kent van de honderdste aap, dan weet je ook dat dat effect heeft op het collectieve veld van bewustzijn.

Leestip

Edith Eger – Het Geschenk, 12 lessen die je leven kunnen redden

24 juli: volle maan activatie

Tijdens de volle maan ceremonies staat de verandering van bewustzijn centraal. Je maakt contact met oud bewustzijn en de helende energie van je natuurlijke potentieel. Transformatie verloopt altijd moeitelozer in een groepsveld met een gezamenlijke intentie. Je gaat sneller, dieper en hoger dan je in je eentje zou doen. De volgende volle maan is op zaterdag 24 juli en de ceremonie is online! Doe je mee (vanaf je vakantieadres)? We maken de Reis van de Held(in)! Aanmelden kan hier:http://bit.ly/maanceremonie