En ze leefden niet lang en gelukkig…
Het is een match made in hell: wie codependent gedrag vertoont, voelt zich maar al te vaak aangetrokken tot een partner met narcistische trekken. Jullie liefdesverhaal ontvouwt zich volgens een vast stramien en eindigt er vaak mee dat je energetisch volledig leeggezogen aan de kant wordt gezet. Het is vervolgens aan jou om je lessen te leren uit deze angstaanjagende ervaring en jezelf uiteindelijk opnieuw vorm te geven.
Hoe kan het dat je juist als over-empathische persoon niet meteen aanvoelt dat er flink wat loos is en je uit de voeten maakt? Het antwoord: dat voel je wel, maar je luistert er niet naar en de reden hiervoor ligt in de codependency-patronen die hun stempel drukken op de relatie met jezelf en je relatie met anderen.
Hoe het sprookje van de codependent en de narcist gaat
Zowel een codependent als een narcist lijkt op het eerste oog oprecht charmant, warm en zorgzaam, maar schijnt bedriegt: beiden hebben een dubbele agenda om hun gebrek aan zelfliefde te maskeren. De codependent wil belangrijk zijn voor anderen, de narcist wil bewonderd worden. Allebei hebben ze deze binding met een ander nodig om hun lage gevoel van eigenwaarde op te krikken.
Geen wonder dus, dat het in het begin loopt als een trein. Als codependent schiet je in de rol van pleasende egostreler, de narcist kan zich wentelen in je aandacht en houdt de controle. Allebei herkennen jullie in de ander iets wat je niet in jezelf vindt. Jij valt voor het lef en de dominantie van de narcist, die zich op zijn beurt aangetrokken voelt tot jouw empathie en ogenschijnlijke onbaatzuchtigheid. Jullie patronen passen als puzzelstukjes in elkaar en zo winden jullie elkaar om de vinger. Alles lijkt fantastisch.
En dan komt de dag dat de narcist er zeker van is dat jij een blijvertje bent. Hij vindt dat hij daarmee recht heeft op al jouw zelfopoffering en je wordt van je voetstuk gestoten. Alle charme, aandacht, tederheid, interesse en begrip gaan de deur uit. Wat overblijft zijn minachting en agressie, vaak in steeds heviger vorm.
Een gezonde reactie zou zijn om er als de wiedeweerga vandoor te gaan, maar doe je dat, dan zou je worden geconfronteerd met de leegte in jou die je voelt als je alleen bent. En dus doe je waar je goed in bent: vechten… Je vecht voor de relatie, je vecht om de liefde van het begin terug te krijgen en je vecht om de narcist te ‘betrappen’ of te ‘verslaan’. Alles om het gevoel van niet goed genoeg te zijn uit de weg te gaan. Want de relatie beëindigen? Dat zie je als een persoonlijk falen.
Welke patronen spelen hierbij een rol?
Als codependent persoon heb je de gewoonte om je eigen waarnemingen niet serieus te nemen. Als je een slecht gevoel hebt bij iemand, denk je al gauw dat je gevoel niet klopt, dat je je aanstelt of dat je overdrijft. Zo kun je de meest serieuze waarschuwingssignalen achteloos wegwuiven. Ook al voel je een steen in je maag telkens dat je je partner ziet en ben je voortdurend nerveus en schichtig, het zal voor jou geen reden zijn om de relatie eens echt onder de loep te nemen. In plaats daarvan richt je je op wat je partner doet, enerzijds om nog beter op hem te anticiperen, anderzijds om hem ergens op te betrappen zodat je het bewijs hebt dat er iets niet in de haak is. Dat juist jouw eigen gevoel dit bewijs vormt, gaat volledig langs je heen.
Daarnaast ben je gewend om je eigen behoeften en wensen opzij te schuiven ten gunste van die van anderen, ook als je hiermee ver over je eigen grenzen gaat. Wat jij zelf wel en niet wilt is niet belangrijk voor je, het voelt voor jou vertrouwder om op het kompas van de ander te varen. Zo goed en zo kwaad als dat gaat natuurlijk, want je slaat de plank regelmatig mis. Je kunt nu eenmaal geen gedachten lezen en dus doe je steeds weer iets wat je partner in woede doet ontsteken of waarmee je de ijzige koude van de ‘silent treatment’ over je afroept.
Tot slot vermijd je niet alleen je eigen innerlijke waarneming, maar ook de harde realiteit in de wereld om je heen. Je wilt gewoonweg niet zien dat het gedrag van je narcistische partner alle boeken te buiten gaat. In plaats van er eerlijk naar te kijken en je conclusie te trekken – hoe pijnlijk die ook zijn op de korte termijn – kies je ervoor te vluchten in een relatiefantasie. Je stemt je af op wat ooit was en op de, vaak denkbeeldige, potentie van je relatie. En wie goed zoekt, vindt in de ander altijd wel iets moois om zich aan vast te klampen.
Je hebt hiermee je eigen gevangenis gecreëerd: wat je helpt om los te komen van je destructieve relatie negeer je uit angst voor de diepere pijn van het niet geliefd zijn. In plaats daarvan bouw je in je hoofd luchtkastelen over hoe mooi jullie relatie zou kunnen zijn. Om deze fantasie zo min mogelijk te verstoren, verzand je vervolgens steeds meer in angstig pleasen en fixen, om je partner maar niet boos te maken. Totdat alle vaste grond onder je voeten verdwenen is en je nauwelijks nog weet wie je zelf bent…
Hoe keer je dit om? Hoe verzamel je de innerlijke kracht om je partner voorgoed vaarwel te zeggen? Is het mogelijk de patronen die jou nu nog in hun greep hebben, om te buigen, het pleasen en redden los te laten en te gaan staan voor jezelf? Het kan, als je bereid bent om de focus terug te brengen naar jezelf en daar alles aan te zien wat er is. Dus ook je verdriet, je angst, je woede, je schuldgevoel en je schaamte. Alleen zo buig je destructief gedrag duurzaam om naar gezonde zelfzorg.
Hier ga ik dieper in op hoe je dit doet, voor nu ben ik benieuwd wat je herkent in dit verhaal en hoe je hier mee omgaat. Je kunt het kwijt in de comments hieronder.
“En dan komt de dag dat de narcist er zeker van is dat jij een blijvertje bent. HIJ vindt dat HIJ daarmee recht heeft op al jouw zelfopoffering en je wordt van je voetstuk gestoten.” (???)
“… om HEM ergens op te betrappen zodat je het bewijs hebt dat er iets niet in de haak is.” (???)
wel een goeie van jou Bert. Ik zou het graag anders willen formuleren:
De mens heeft in zichzelf vaak de rol van Despised Lover of versmaadde mannelijke Geliefde of the Scorned Woman. Beiden zijn ‘characters’ die een klein rolletje met grote overtuiging spelen. Het is in feite niet eens spritueel, maar een identiteitsvorm. De man is niets voor niets ‘narcistisch’ het is een Wond van Adam. maar die wond kan ook in een vrouw zitten. en ook een man kan een Vrouwelijke Wond hebben en net zo goed willen matchen en afhankelijk worden van een narcistische vrouw qua uiterlijke verschijingsvorm.
Vaak merkte ik dat het juist de vrouwelijke wond in de man kan zijn versus de mannelijke wond in de vrouw. Uiteindelijk wil iedereen liefde ZIJN. Ik herkende als vrouw dit verhaal wel maar ontdekte dus dat mijn ‘narcistische ex’ voor mij de vrouwelijke moederwond droeg en dat ik juist terug wilde naar die plek van eenwording waar ik zowel in die baarmoeder als nog in het Huis van de Vader woonde en welkom was, als potentieel ipv in de vorm. En het bleek voor mij, juist dat potentieel te zijn waarmee ik aan de haal ging. Alles leek mogelijk als het maar niet echt werd want dan kon iets door de man(d) vallen. Dit potentieel is een soort vervolmaking van een innerlijke liefdesdans, waarin dingen geperfectioneerd worden in een niet bestaande wereld met als doel er ooit perfect uit te komen van tadaaaaa. totdat ik ontdekte dat dit deel in mij mij zeker potentieel en perfectie had geschonken maar door het lichaamloze hier niet kon bestaan en ook dat ‘het’ geen liefde kende. Mijn innerlijke imaginary friend moest ik onder ogen zien. The Wanted Poster dead or alive. Want niet dat ie dood moest zijn, helemaal niet, maar dead verschilde niet veel van alive. Omdat het fictie was. Voor mij bleek dat ons overlevingsmechanisme en informatie aan de zijlijn zo haar dans uitvoert en dat gebeurt vaak bij mensen die juist gekomen zijin om niet traditioneel in relaties te zijn, maar nieuwe wegen en matrixen te openen.
Dit gaat met pijn gepaard omdat er voor elk mens man of vrouw, eergevoel is en betrokken willen zijn. Als je dan via dit patroon, min of meer geleidt door een soort sexueel energie virus, dat zijn programmeringen heeft uit voorouderlijnen waar je niet aan kunt voldoen, dan kan dit je in de greep houden om toch te ‘voldoen’. Want wie de voorouderlijnen programmeringen wil ontlopen, die bestaat op een bepaald nivo ook niet. Het opnieuw claimen van je lijf is daarbij belangrijk. Het wordt makkelijker als je ouder wordt zo lijkt het, omdat veel verwachtingen niet meer kunnen worden voldaan. Maar dan nog zit je met de oude vrijster of de verstokte vrijgezel modus.
We komen uit sex, maar eerder nog uit een essentie. We zijn met flutsen en butsen stilaan voorbij aan het gaan van het man/vrouw. Door die opdeling krijgt er altijd een tegenpool de schuld. Dus Bert, ik snap jouw reactie! ps nu ben ik vast een pleaser hahahaha. nee hoor.
Je artikel zegt zo duidelijk hoe de destrcutieve dans in een narcistische relatie vorm heeft. Er zijn immers 2 personen nodig om de relatie in stand te houden. Heb het doorgestuurd naar een vriendin die het ook helemaal herkent en heel blij is met jouw uitleg. Na mijn destructieve relatie met een huis tuin en keuken psychopaat (term afkomstig van Jan Storms), heb ik ervoor gekozen om alleen te blijven. Ik herken mezelf in het profiel van de prooi, een liefdevol gevend en empathisch persoon en ben nu 17 jaar alleen (met hier en daar nog een probeersel maar ik heb mijn patroon niet doorbroken want ik trek elke keer zulke mannen naar me toe). Alleen en soms eenzaam op momenten dat ik denk een man nodig te hebben maar dan hoef ik alleen maar aan die destructie te denken die ik heb ondergaan toen hij in de vernieitingsfase kwam en ik voel me plotseling weer helemaal happy om alleen te zijn. Dus… dank je voor je artikel. Je hebt het heel goed omschreven.
story of my life, zal ik maar zeggen. schaamte, verdriet, angst alles is voorbij gekomen en nu ben ik op een punt waarop ik mijn onderbuik gevoel nooit maar dan ook nooit meer ga negeren. altijd dat kleine stemmetje gehad wat mij zoveel probeerde te vertellen maar waar ik nooit naar luisterde. uit angst om alleen te zijn, angst om met mezelf te worden geconfronteerd en het was makkelijk want ik was immers al mijn hele leven gewend aan het gedrag van narcisten. ik wist wat mij te doen stond als hsp’er. maar toen kwam mijn zielemaatje die mij liet zien dat ik meer waard was dan de kruimeltjes waar ik altijd genoegen mee had genomen. die mij liet zien dat ik er toe doe en voor mezelf op mag komen. dat ik meer verdien dan die mensen die mij voor lief namen mij aantrokken en genadeloos weer konden afwijzen. en vooral mn grens mag aangeven . want dat doen narcisten wanneer je je grens aangeeft. ik was altijd bang voor die woede dus zei ik maar niks. of ik werd genegeerd, wat nog erger is dan woede.
maar dat is over. op dit moment heb ik nog weinig mensen over, afscheid genomen van veel mensen die mijn nieuwe ik niet zo heel erg kunnen waarderen.. niet alleen vrienden , ook familie .en die gene die er nog zijn die zijn er op gelijkwaardig niveau. ik vertrouw erop dat er de oude vrienden plaats maken voor mensen die op gelijkwaardige voet met mij levellen. en wat hou ik van mijn zielemaatje…..hij is er altijd voor mij . ik wens iedereen dat ogenblik toe waarop je je zielemaatje tegen komt….. werkelijk een meer dan magisch moment en lifechanging
kleine zin vergeten toe te voegen : na: en vooral mn grens mag aangeven , komt de zin : wanneer ik mn grens aangaf, barstten ze vaak in woede uit .
Herkenbaar ..heel herkenbaar…
Ik heb een dochtertje van 7 en haar vader is een narcist..
De eerste maanden merkte ik al wat. Ik besloot het kindje zelf op te voeden en hem als buurman wel te betrekken maar de beslissingen bij mij te houden en als het onveilig voelde weg te gaan.
Er waren periodes dat het even goed ging maar dan kwamen de verwijten..
Dik 2 maanden geleden liep een gewoon gesprek uit de hand en eindigde bij mij met een blauw oog.
Ik ben nu aan de andere kant van het land met dochtertje bij fijne vrienden.
Maar het voelt nog als een vlucht en nu probeert hij via mijn dochtertje mij onder controle te houden.
Fysiek voelt het al veel rustiger niet meer zijn buurvrouw te zijn.
Maar mentaal is het nog erg lastig om hier uit te komen..
Ik richt mij op positieve ..liefdevolle dingen voor mij en mijn dochtertje.
Maar zij is ook loyaal naar papa en dus laat ik hen bellen..
Over hoe nu verder contact tussen haar en hem ben ik nog aan het denken.
ook voor mij heel herkenbaar,was 20 jaar getrouwd en het ging niet goed met me en was helemaal op.
gekozen om te gaan scheiden voor de kinderen,. door de kinderen nogmaals 20 jaar aan hem vast met alle gevolgen van dien.
een algehele uitputting en heftige gezondheids klachten erbij.
ben inmiddels heel wat wijzer en veel therapieen gevolgt, nu nog EMDR en hoop ooit nog levensenergie en levensvreugde te ervaren.
had ik het allemaal maar eerder geweten.
dank je wel voor het artikel.
groet,
Thea
ja wel herkenbaar,maar als je ouder bent (en nog jong van geest,haast helaas) kan je de lat niet zo hoog leggen,
je wilt onbaatzuchtig zijn maar ja,als je een vinger geeft…
als je jong bent kun je gemakkelijker weer opnieuw beginnen,
deze maatschappij is niet zo lief voor vooral alleenstaande oudere mannen….liefs ronnie.
Helemaal mijn verhaal. Ik ben na iets meer dan een jaar met zeer veel moeite uit de relatie gestapt. De eerste 3 maanden waren een sprookje. Vervolgens kwam ik in een hel terecht van vernederingen, agressie, leugens en bedrog. En toch bleef ik hopen dat het terug zou worden zoals in die eerste maanden. Valse hoop die ik zocht in de kleine kruimeltjes die mij af en toe werden toegegooid en die ik verkeerdelijk zag als uitingen van liefde. Ik klampte me zelfs vast aan het mogen doen van een boodschap voor hem. Ik wist dat het niet normaal was en toch was er iets in mij dat sterker was dan mezelf en mij ertoe dreef om in zijn wensen mee te gaan. Ik ben nu 1 maand verder en ik voel dat ik nog een lange weg van herstel te gaan heb.
Perfect omschreven! En het geeft toch een fijn gevoel dat ik niet de enige ben…ook al gun ik het niemand. Wat een hel. Al 2,5 jaar uit elkaar en nog steeds trapt hij me de grond in. Heb nu voor mezelf gekozen en ga in therapie.
Ik heb op 31 december 2020 voor mezelf gekozen na een relatie van 7 jaar. 5 jaar latten, huis verkocht en bij hem ingetrokken in een andere stad. Wat kwam ik van de koude kermis thuis,,,ik herken alles. De laatste maanden voor de breuk had ik sterk het gevoel dat ik niets meer mocht doen. Niet meer investeren, niet meer sprankelend houden, geen onderhoudende gesprekken aangaan etc,,,,toen brak de hel los en zag ik het pas. Van stilzwijgen, geen liefde, geen belangstelling, geen aandacht naar verbaal erg agressief. Ik voelde als ik hier blijf glijd ik nog meer af. Wel heb ik enorm veel geleerd , o.a. om alles aan mezelf te geven door alle triggers, met name het niet gezien of gehoord worden. Warme groet, Chantal
Hoi Fiona, ik heb het gelezen en snap wat je bedoeld. Ik bleef te lang voor de kinderen, die ik net zoals ik hebben moet ervaren, geen kind van gescheiden ouders wilde laten zijn. Dat was voor mij een hele belangrijke. Uiteindelijk is het kiezen tussen twee kwaden en ben ik toch gegaan. In de onnozele hoop dat het dan wel over zou zijn 🙂 maar helaas, als je kinderen samen hebt kom je nooit helemaal los. Groetjes Annelou
Nou Fiona ,
Dit noemen ze de vinger op de zere wond leggen(zoiets)
Dit artikel raakt ook mij diep. Wat ook speelt bij “ons” is dat je denkt dat je alles onder controle hebt, want ik blijf bijv zeggen dat ik niet geleden heb onder m’n partner omdat ik terug vocht. In december zijn we naar 8 jaar(latten)uit elkaar gegaan. Ik dacht altijd dat ik wel tegen hem opkon,ben super onbaadzuchrig geweest in de hoop dat hij ziet dat je waardering wil, maar hij bleef ik zei altijd steken geven die door anderen haast niet zichtbaar waren. En ik maar de schuld krijgen van alles. Wat een misbaksel en nu is hij een wrak en heb ik het gedaan, volgens hem ben ik zelfs gevoelloos. Ik ben zo dankbaar dat ik op de één of andere manier het licht zag na heel lang aarzelen,twijfelen en inderdaad hopen op een moment waarbij hij(vlgns mij) duidelijk schuldig is, maar als dat komt weet hij het toch zodanig naar z’n hand te zetten dat je aan jezelf twijfels en weer wacht op een volgende en dat jaren lang. Wat ben ik gelukkig nu en kan niet wachten op wat er volgende maand van jou zal komen. Ik kende het woord codependent ook nieens, dus ook snel opgezocht Wauw !
Dankjewel voor dit prachtig artikel.
Heel graag gedaan Jenever! Als je wilt kun je ook kijken of mijn gratis challenge die maandag start wat is voor jou, Hierin gaan we dieper in op onder andere de verschillende codependency-patronen die een rol spelen in destructieve relaties als deze. Zie hiervoor souldetectives.nl/soulchallenge
In ieder geval fijn om te lezen dat je je los hebt kunnen maken uit deze dynamiek om voor jezelf te kiezen! 🙂
Dankjewel voor dit artikel. Ik heb altijd erg getwijfeld over mijn handelen en behoeften. Na het lezen is het nog duidelijker geworden datum teveel met anderen (privé en zakelijk) bezig was en te weinig met het achterhalen van het waarom. Komt ook deels door omgeving/ opvoeding. Totdat inderdaad mijn energie op was en de navolgende burnout zoveel helderheid gaf. Stapsgewijs daarna connecties losgelaten, die gebruik maakten van mijn onzekerheid. Inclusief een relatie van 12 jaar. Tegenwoordig herken ik de gevoelens en weet wat niet goed voor me is. En verwijder me van de situatie (s) c.q. mensen. Niet nog een keer hetzelfde…. Zelfrespect en eigenwaarde.
Zelfrespect en eigenwaarde, daar draait hte inderdaad om Johan. En zoals je zelf ook omschrijft in je reactie is dat iets wat je met je daden laat zien: bijvoorbeeld weggaan uit een situatie als die niet goed is voor je 🙂
Dankjewel Fiona, dit raakte me diep, het gaat over mij, inmiddels mijn verleden.
Moedig genoeg geweest na 24 jaar op te stappen en nu op pad naar mezelf, boeiend…
Warme groet,
Wilma
Heel graag gedaan Wilma en goed te lezen dat je dit achter je hebt kunnen laten!
Lieve groeten, Fiona
Heel herkenbaar. Ik ben uit mijn huwelijk gestapt. Het lukt me niet om op nieuw een relatie te beginnen omdat ik mezelf niet vertrouw dat ik in het oude patroon ga vallen.
Ik herken dit zeker. Ik heb zelf een relatie van 10 jaar gehad met een narcist. Na een huwelijk van 5 jaar en 2 kinderen ben ik er met veel moeite uit kunnen komen. Nu ruim 1 jaar later voel ik me vrij, krijg ik weer beetje bij beetje steeds meer lucht en kan ik weer van mezelf houden. Ik wil dames zeggen die dit ook ervaren. Kies echt voor jezelf! Het leven kan zo mooi zijn.
Heel herkenbaar. Inmiddels twee jaar geleden zijn mijn narcistische partner en ik uit elkaar gegaan. Ik was het jaar ervoor al vastgelopen, wist niet meer wat ik eigenlijk wilde en heb hulp gezocht bij een coach. Erachter gekomen dat ik een pleaser ben/was en geen zelfliefde kende. Langzaamaan durfde ik het gesprek aan te gaan. Maar zoals altijd werd alles door hem weggewuifd. Wel kwamen we beiden tot de conclusie dat we uit elkaar waren gegroeid. Hij dacht dat we wel weer bij elkaar konden komen. Ik dacht van niet. Iets diep in mij zei dat als ik bij hem bleef, ik mezelf niet kon vinden. Hij probeerde mij te manipuleren door te zeggen ‘dan moeten we maar scheiden’. Normaal ging ik dan een tandje harder lopen en weer beter mijn best doen. Echter dit keer zei ik dat we dat dan maar moesten doen. Hij bleef manipuleren. Ik moest het alleen aan de kinderen vertellen en andere dingen om het mij zo moeilijk mogelijk te maken. Tenminste zo voelde het voor mij. Mijn gevoel zei ook dat hij dit niet wilde en nu zegt hij dat we dit tien jaar eerder hadden moeten doen… Ik heb veel over mijzelf geleerd de afgelopen jaren. Stukje bij beetje heb ik mezelf teruggevonden. Ik ben er nog niet en ervaar de nodige ups en downs, maar ik ben veel blijer met mezelf. Ondanks dat ik in die tijd 15 kilo aan ben gekomen. Die gaan er wel weer af, maar zonder mijzelf te pijnigen middels een dieet.
Dit is zo herkenbaar en het is alsof ik mijn verhaal lees. Inmiddels heb ik los kunnen komen uit deze relatie, maar wat is het een zoektocht geweest naar mijzelf. En bemerk dat je al gauw in het zelfde patroon terug kan vallen, in een nieuwe relatie. Het gevoel (h)erkennen en dan voor jezelf kiezen.
Erg mooi artikel. Kijk uit naar het volgende artikel.
Goedemorgen
Wat een herkenbaar artikel.
Echter ik heb 9 jaar geleden de stap gezet om uit een relatie van 31 jaar te stappen.
Wat u hier heeft beschreven klopt helemaal met de relatie die ik had.
Steeds meer puzzelstukjes vallen op zijn plaats.
Dank u wel.
Warme groet,
Marja