De basisbehoefte Acceptatie

Wat we gemist hebben als kind, daar blijven we een honger naar houden en daarvoor zoeken we compensatie.

Een kind is afhankelijk van volwassenen, als het gaat om het ontvangen van basisbehoeften. Daarom is de interactie met je omgeving en je opvoeding van essentieel belang. Invulling van deze basisbehoeften zijn noodzakelijk om de nodige vaardigheden te ontwikkelen zodat je een zelfstandig en evenwichtig persoon met een krachtig zelfbeeld kan worden. Iemand met een gezonde persoonlijkheid heeft geleerd zijn basisbehoefte niet buiten zichzelf te zoeken, maar zelf in te vullen.

Psychologische basisbehoeften onderscheiden zich van fysiologische behoeften (voedsel en water). Fysiologische behoeften worden ervaren en willen bevredigd worden bij tekort aan voedsel of water. Psychologische basisbehoeften worden permanent ervaren en worden nooit honderd procent vervuld. De mens zal altijd blijven streven naar integratie van de psychische elementen (denken, voelen, handelen etc.) en integratie van henzelf met de sociale context.

Basisbehoeften van Maslow

In 1943 werd de piramide van Maslow voor het eerst beschreven door Maslow[i]Amerikaanse psycholoog (1908 – 1970). De piramide bestaat uit een hiërarchische ordening van behoeften: lichamelijke behoeften, veiligheid, sociale behoeften, behoefte aan respect en zelfontplooiing.

De basisbehoeften van Maslow ging uit van de mens als uniek individu met zijn eigen drijfveren die streeft naar zelfverwerkelijking of zelfontplooiing. Daarvoor is het noodzakelijk dat een aantal fundamentele menselijke aangeboren behoeften bevredigd zijn. Op deze wijze ontstond een hiërarchie van de menselijke behoeften ook wel bekend als de Piramide van Maslow.

1. De meest basale behoeften zijn de fysiologische behoeften zoals voedsel en drinken, maar ook zaken als warmte, zuurstof etc). Dit zijn primaire behoeften omdat ze te maken hebben met overleven.
2. Als er voldoende voedsel en drinken is, richten we ons op onze veiligheidsbehoeftenonze behoefte aan bestaanszekerheid (bescherming, zekerheid en stabiliteit).
3. Wanneer bovenstaande behoeften zijn vervuld, kunnen we ons richten we ons op de sociale behoeften (de behoefte om erbij te horen). Het gezin komt hier maar voor een deel tegemoet, maar later bevredigen we deze behoefte ook door ons bij vrienden, clubs en verenigingen aan te sluiten.
4. Daarna kunnen we ons verlangen naar (zelf)waardering en erkenning Het gaat hier om de behoefte aan zelfwaardering (zelfvertrouwen, succes, onafhankelijkheid, verlangen een individu te zijn) en de behoefte aan waardering door anderen (respect, erkenning, erbij horen).
5. De hoogste staat die een mens kan bereiken als het gaat om onze fundamentele behoeften is zelfverwerkelijking. Als je volledig jezelf mag en kan zijn en je doel in je leven hebt bereikt. Vrij van angst en onzekerheid. Vol van zelfvertrouwen voel je je een vrij mens. Dit is het niveau van de zelfontplooiing.

De piramide pretendeert dat pas als de behoefte van een lagere laag in de piramide vervuld is, kan de volgende laag belangrijk worden. Er zijn geen wetenschappelijke gegevens die deze ordening ondersteunen. De theorie van Maslow is inmiddels gedateerd en pseudowetenschappelijk[ii]. De theorie wordt bekritiseert omdat ‘lagere’ behoeften niet verdwijnen als ze vervuld zijn.

Vanuit de holistische kijk op de mens, zien we wel degelijk dat elk mens geboren wordt met basisbehoeften. Het zijn 12 natuurlijke basisbehoeften in willekeurige volgorde: vertrouwen, begrip, acceptatie, goedkeuring, geruststelling, respect, bewondering, zorg en verzorging, bevestiging, waardering, erkenning, aanmoediging.

Vanuit de evolutie heeft de mens, om te overleven, altijd al in groepen geleefd. Zo sta je sterker, zorg je gezamenlijk voor voedsel en kan je je voortplanten. Mensen willen erbij horen en een waardevol groepslid zijn. Vanuit onze diepste verlangens en instincten willen we evolueren en wil ons ego individualistisch zijn. Maar we komen nooit meer los van onze oer-behoeften.

Als je als kind hebt ervaren dat je één of meerdere basisbehoeften niet hebt ontvangen, ontstaat er een blokkade. Elke keer als je herinnerd wordt aan het tekort van een basisbehoefte, word je opnieuw geraakt en doet het elke keer weer pijn en verdriet. Het onbewuste helpt je door de pijn te vermijden, bedekken of ontkennen. Vaak ben je je er niet bewust van. Als je een basisbehoefte niet hebt ontvangen, ga je het vaak buiten jezelf zoeken. Je probeert het alsnog te krijgen. In dit artikel leg ik de basisbehoefte acceptatie onder de loep.

Acceptatie

Acceptatie is een krachtigste vormen van energie die er is. Het betekent dat je jezelf en je omgeving kan aanvaarden. Acceptatie ontstaat als we geen oordeel hebben, het onaangename toelaten, zonder beperkingen of het te willen veranderen. Acceptatie van jezelf gaat over een fundamentele basisgevoel waardevol te zijn, dat je het waard bent te zijn wie je bent. Accepteren betekent dat je kan werken aan de oorzaak van een probleem. Je erkent het namelijk en neemt hierin de regie als je in staat bent te accepteren en dat geeft weer rust en ontspanning.

Het kernverlangen acceptatie zorgt ervoor dat je je veilig kan voelen. Binnen die veiligheid kan je ontwikkelen en ‘nee’ leren zeggen en ‘nee’ leren accepteren. Verschillende methoden, waaronder de MIR methode zal dit ondersteunen.

Wanneer je acceptatie toelaat, neem je de verantwoordelijkheid:

• je kiest voor je welzijn
• je denkt en handelt in het nu
• je verbetert gedrag en handelingen door jezelf, een ander of iets niet af te wijzen
• je stopt met presteren en streven
• je laat gevoelens en belemmerende overtuigingen los
• je stelt niet meer uit, maar onderneemt actie
• je vecht niet meer tegen bepaalde ideeën of gevoelens, je kan vergeven
• je laat je niet meer leiden door je emoties en belemmerende overtuigingen
• je handelt vanuit je eigen waarden

Van nature hebben mensen behoefte om zich aan te sluiten bij een groep. In een groep voel je je vaak veiliger. Dit heeft z’n oorsprong in ons verleden omdat je toen een groep nodig had om te kunnen overleven. Jezelf geaccepteerd voelen geeft ons ook het gevoel erbij te horen. Maar soms ligt de groepsdruk zo hoog dat het lastig wordt, jezelf aan te passen naar wat de groep verlangt. Op die manier kan het ook voor problemen zorgen.

De cognitieve gedragstherapie hanteert de methode Acceptance and Commitment Therapie (ACT). Accept: accepteer de gevoelens die je hebt en vecht er niet meer tegen. Choose: kies een manier van handelen die in overeenkomst is met je waarden zonder je daarbij te laten leiden door je emoties. Take Action: neem actie. Doe iets wat voor jou belangrijk is en wacht daarbij niet totdat je emoties weer positief of zelfs maar hanteerbaar zijn. ACT wordt ook wel de westerse vorm van mindfulness genoemd. Focus op acceptatie, luister naar je innerlijke stem en wees vriendelijk voor jezelf.

In de mindfulness neemt accepteren een centrale rol in. Je bent in de zijn-stand: niet oordelen, loslaten, niet streven en accepteren. En je bent daarmee uit de doe-stand waarin je analyseert, beoordeelt, evalueert, presteert en doelen wilt bereiken[iii].

Als kind heb je acceptie nodig van je ouders. Als in deze basisbehoefte voorzien is, kan je het als volwassene doorgeven. Wat je niet hebt ontvangen, is een leegte geworden, die je op een bepaalde manier hebt proberen op te vullen, door te vermijden, bedekken of ontkennen. De ontwikkeling van de mens kan stagneren wanneer een kind teveel afwijzing ervaart, overvraagd wordt of bij overmatige controle. Het ego slaat alarm als acceptatie uitblijft[iv]. Verdedigende of zelf beschermende strategieën compenseren het tekort.Je bouwt op onbewust niveau een bepaald mechanisme op om jezelf te beschermen tegen de pijn van de leegte. Onbewust is de leegte omgezet in een emotie, die in actie komt, wanneer je de pijn of de leegte weer ervaart.

Een NEI-therapeut (NEI is Neuro Emotionele Integratie) zorgt ervoor dat die leegte bewust wordt. De emotie wordt gekoppeld aan het gemis van een basisbehoefte zodat je de pijn mag transformeren en je de basisbehoefte aan jezelf mag en kan geven.

Neem de regie van je eigen leven in handen en ga op zoek naar de oorzaak van je probleem of klacht. Want als je je probleem erkent ben je in staat het te accepteren. En dat is noodzakelijk voor het helingsproces.

[i] https://www.btsg.nl/infobulletin/Maslow.html

[iii] Schurink, G., Mindfulness, Uitgeverij Thema, 2009

[iv] Vonk, R., Sociale Psychologie, Boom Uitgevers Amsterdam, 2017