We blijven een honger houden naar de basisbehoefte die we gemist hebben als kind en zoeken daarvoor constant compensatie
Als kind ben je afhankelijk van je ouders. Wat jouw ouders niet hebben gekregen van hun ouders kunnen ze ook niet doorgeven. Als je geen goedkeuring krijgt van je ouders dan krijg je niet waar je behoefte aan hebt. Dat doet pijn. Dit kan een grote invloed hebben op je zelfbeeld, in je volwassen leven. Goedkeuring van je ouders is van cruciaal belang voor je fysieke, sociale en emotionele ontwikkeling. Invulling van de basisbehoeften zijn noodzakelijk om de nodige vaardigheden te ontwikkelen zodat je een zelfstandig en evenwichtig persoon met een krachtig zelfbeeld kan worden. Iemand met een gezonde persoonlijkheid heeft geleerd zijn basisbehoefte niet buiten zichzelf te zoeken, maar zelf in te vullen.
Psychologische basisbehoeften onderscheiden zich van fysiologische behoeften (voedsel en water). Fysiologische behoeften worden ervaren en willen bevredigd worden bij tekort aan voedsel of water. Psychologische basisbehoeften worden permanent ervaren en worden nooit honderd procent vervuld. De mens zal altijd blijven streven naar integratie in denken, voelen en handelen. En integratie van jezelf in de sociale context.
Basisbehoeften
Vanuit de holistische kijk op de mens, zien we dat elk mens geboren wordt met meerdere basisbehoeften. Het zijn 12 facetten van liefde, de natuurlijke basisbehoeften in willekeurige volgorde:
- Zorg en verzorging
- Vertrouwen
- Begrip
- Acceptatie
- Respect
- Bewondering
- Bevestiging
- Waardering
- Erkenning
- Goedkeuring
- Geruststelling
- Aanmoediging
Als je als kind hebt ervaren dat je één of meerdere basisbehoeften niet hebt ontvangen, ontstaat er een blokkade. Elke keer als je herinnerd wordt aan het tekort van een basisbehoefte, word je opnieuw geraakt en doet het elke keer weer pijn en verdriet. Het onbewuste helpt je door de pijn te vermijden, bedekken of ontkennen. Vaak ben je je er niet bewust van. Als je een basisbehoefte niet hebt ontvangen, ga je het vaak buiten jezelf zoeken. Je probeert het alsnog te krijgen.
In dit artikel neem ik de basisbehoefte goedkeuring onder de loep.
Goedkeuring
Iedereen heeft behoefte aan goedkeuring voor datgene waarvoor je je best doet. Goedkeuring stelt je zelfbeeld gerust. Daardoor kan je jezelf zijn en worden je potentieel en authenticiteit aangesterkt. Bij voldoende goedkeuring heb je geleerd dat je de vrijheid hebt je gevoelens te mogen uitdrukken op je eigen manier. Goedkeuring geeft je op een fundamentele wijze het gevoel ‘er toe te doen’, waardoor je een positief zelfbeeld creëer.
Psycholoog Albert Ellis[i] omschrijft de behoefte aan goedkeuring als irrationele overtuigingen. We denken dat we goedkeuring nodig hebben om gelukkig te kunnen zijn. Het is volgens Ellis niet realistisch omdat we nooit zullen krijgen wat we denken nodig te hebben.
Systemisch gezien, kan je als volwassene jezelf geven wat je als kind hebt gemist. Daarvoor is het belangrijk dat je je ervan bewust bent. Een kind kan dat niet. Een kind is afhankelijk van zijn ouders en volwassenen om hem heen.
Als je de behoefte goedkeuring niet hebt gehad
De behoefte aan goedkeuring kan op onderbewust niveau spelen maar je kan je er ook bewust van zijn. Wanneer je jezelf bewust bent, dan herken je bepaald gedrag in jezelf, wanneer je (weer) op zoek bent naar bevestiging. Omdat je goedkeuring buiten jezelf gaat zoeken, ontwikkel je gedragspatronen en overtuigingen waardoor je controle over de situatie probeert te krijgen.
Een sterke behoefte aan goedkeuring kan ontwikkelen tot selffulfilling prophecy: een zichzelf vervullende voorspelling op basis van irrationele overtuigingen. Dus doordat je een bepaalde verwachting hebt, zal deze ook uitkomen. Je gaat je dus gedragen op een bepaalde manier om te krijgen waar je behoefte aan hebt. Aandacht vragen en heel erg goed je best gaan doen om goedkeuring te krijgen. Je richt jezelf teveel op anderen en stelt jezelf in dienst van de ander door overmatig te ‘pleasen’. Zonder je ervan bewust te zijn, cijfer je jezelf weg. En wanneer je op zoek naar goedkeuring, vergeet je anderen diezelfde goedkeuring te geven, omdat je erop gericht bent je eigen behoefte te vervullen.
Je komt in een vicieuze cirkel[ii] terecht, omdat je continu (onbewust) indruk wilt maken omdat je bang bent voor afkeuring. Je bent daardoor alleen nog maar gericht op wat de ander wil en van je verwacht. Daarmee ben je niet trouw aan je eigen gevoel en waarden, je bent zelfs uit verbinding met jezelf.
Zo kan het zijn dat je de ander sterk probeert te overtuigen van je gelijk of je rechtvaardigt constant je eigen gedrag. Dit zijn twee verschillende bewegingen, waarvan het willen overtuigen van de ander een naar buiten gerichte actie is en jezelf rechtvaardigen juist een naar binnen gerichte actie.
Naar buiten gericht
Om de bevestiging te krijgen van de ander reageer je sterk op de ander. Je probeert de ander te overtuigen. Misschien niet zo zeer met inhoud, maar wel met veel woorden, energie en aandacht. Boos worden of teleurstelling ligt dan op de loer. Elke keer dat een ander het niet eens is met je en jou de goedkeuring niet geeft waar je onbewust zo’n behoefte aan hebt, doet het extra pijn. Met je reactie bereik je het tegenovergestelde en wordt de kans op afwijzing groter. De focus ligt dan steeds meer op de ander in plaats van op jezelf.
De behoefte aan goedkeuring van anderen wordt belangrijke drijfveer waardoor je juist heel hard gaat werken, zelfs op je tenen lopen, geen nee zeggen, maar de ander op een bewuste of onbewuste manier proberen te overtuigen van jezelf; ‘kijk eens hoe goed ik ben’. De drang om te winnen kan heel groot zijn of anderen aftroeven. En dat allemaal, omdat de behoefte zo groot is om te horen van een ander hoe goed je je best hebt gedaan.
Naar binnen gericht
Je twijfelt aan je eigen gedachten en mening dat maakt dat je makkelijk van gedachten verandert, als een ander je heeft overtuigt van zijn ideeën. Je laat je dus makkelijk beïnvloeden. Door veel te twijfelen en van mening te veranderen word je weer onzekerder, want wat zullen de anderen van je denken? Je wordt slachtoffer van je eigen twijfels. Het kan een groot gevoel van minderwaardigheid geven. In een relatie voel je je misschien juist aangetrokken tot iemand die zelfverzekerd is. Je zoekt in de partner dan ook constant wat je diep van binnen mist.
Als het je onzeker maakt, is de angst afgewezen te worden heel groot en daarom hou je je mond maar. Juist helemaal niets zeggen en zwijgen over je eigen gevoel. Of erom heen draaien om op die manier kritiek te vermijden. Maar het is allemaal gericht om de ander tevreden te stellen vanuit een onbewuste behoefte goedkeuring te krijgen.
Je kan ook bevestiging zoeken in het dwangmatig controleren van je ‘vind-ik-leuks’ op social media. Steeds weer post je een foto of bericht met de achterliggende behoefte om goedgekeurd te worden. Weinig ‘vind ik leuks’ voelen kwetsend en afkeurend en veel ‘vind ik leuks’ vervullen de behoefte nog steeds niet maar je wilt steeds meer. Zo ligt er ook een verslaving op de loer.
Hoe je jezelf goedkeuring kan geven
Wat je als kind niet heb gekregen, kan je jezelf als volwassene geven. Daarvoor is het belangrijk dat je je ervan bewust bent. Er zijn diverse methoden die hieraan kunnen bijdragen. Van belang is dat deze methoden gericht zijn op het bewust maken wat nog onbewust is. Het gaat erom dat je leert jezelf te ontwikkelen zodat je een beter zelfbeeld krijgt van jezelf. Daardoor kan je vanuit je zelfvertrouwen en authenticiteit keuzes maken en een mening hebben zonder afhankelijk te zijn van een ander die je goedkeuring geeft. Je leert jezelf goedkeuring te geven. Je bent goed zoals je bent, en dat hoeft niet door anderen constant bevestigd te worden. Door jezelf goedkeuring te geven om wie je bent, accepteer je jezelf. Daardoor ben je aardiger en zachter voor jezelf en anderen. Je blijft beter in balans en je voelt je gelijkwaardig met de ander.
Om goedgekeurd te worden door anderen, moeten we ook anderen kunnen goedkeuren. Dit heeft alles te maken met zekerheid en hoe je naar jezelf kijkt.
Stel jezelf de volgende vragen
- Voel je je zeker over jezelf?
- Wat keur je af in jezelf?
- Wat keur je af in de ander?
- Van wie heb je de basisbehoefte goedkeuring gemist?
- Welke emotie roept het bij je op?
- Herken je deze emotie ook bij jezelf toen je nog kind was?
- Kan je jezelf de basisbehoefte goedkeuring geven?
Affirmaties
Ook al heb ik de goedkeuring van mijn ouders nodig, ik weet dat ik het zelf kan want ik ben sterk, ik accepteer mezelf en hou van mezelf tot op het aller diepste niveau van mijn zijn.
Ik geef mezelf goedkeuring voor alles wat ik doe en wat ik kan. Diep van binnen weet ik dat ik oké ben.
Als volwassene ben je verantwoordelijk voor je eigen proces. Datgene wat je niet gekregen hebt van je ouders, kan je jezelf geven. Soms met wat hulp. Volg je eigen proces in je eigen tempo. Luister naar je innerlijke stem, want je weet wat goed voor je is om te groeien en ontwikkelen. Geef jezelf de goedkeuring die je nodig hebt, om belangrijke stappen te zetten in je leven.
[i] Artikel: april 27, 2018 in het tijdschrift Psychologie
[ii] Roos Vonk, Ego’s en andere ongemakken, Uitgeverij Scriptum, Schiedam, 2009
