Door Peter Messerschmidt
Ik bracht een paar dagen door tussen de rode rotsen van Sedona in Arizona – èèn van mijn favoriete plekken op aarde. Hoewel het eigenlijk een werk-vakantie was – Sarah gaf hier een workshop en we moesten een paar mensen bezoeken – is het van huis en de gezinssituatie weg zijn altijd een goed moment voor bezinning.. en meestal ook om na te denken over de belangrijkere dingen in onze wereld.
In de loop van de vele jaren dat ik deel uit maak van de ‘club’ van HSP-ers, is het me vaak opgevallen hoe dikwijls HSP-ers “verzeild raken in drama”, vaak met mensen die hun gebruiken, misbruiken of beledigen, of met hartstikke gekke mensen.
Hoewel ze hun eigen “onschuld” in deze chaotische relaties fel verdedigen, viel het me ook op hoe vaak die chaotische en schadelijke situaties zich niet “vanwege anderen” voordoen, maar meer het gevolg zijn van onze eigen keuzes, behoeftes en van hoe we onszelf zien.
Wat is er werkelijk aan de hand, als we een “hang naar chaos” hebben in ons leven? Waarom kiezen we daarvoor? En het spijt me, maar we zijn hier NIET de onschuldige toeschouwers, tenminste meestal niet.
Er spelen eigenlijk twee heel gewone factoren een rol — en allebei hebben ze te maken met hoe wij onszelf ervaren — of sterker nog met een gebrek aan zelfvertrouwen.
In het ene scenario drijft een bijna dwangmatige “behoefte om te helpen” ons er toe om – standaard – het gezelschap te zoeken van mensen die hulp nodig hebben. Menigeen zal aanvoeren dat dat medeleven is en dat het vanzelfsprekend is om mensen die het moeilijk hebben te helpen, en daar zit wel wat in. Maar… er hangt wel een prijskaartje aan (teveel impulsen, uitputting, frustratie), aan het steeds maar “zorgen” voor mensen die nog geen poging doen hun eigen problemen op te lossen en die van ons verwachten dat ze altijd en eeuwig bij ons aan kunnen kloppen met hun sores.
Velen van ons zullen zeggen: ik heb die mensen niet UITGEKOZEN!, en dat is misschien zo – althans niet op een directe manier. Zo van de straat opgaan en hardop verkondigen: ik wil graag zorgen voor hulpeloze behoeftige sukkels. Maar wat er gebeurt is dat we niet meteen al “nee” zeggen als deze mensen hun duidelijke, maar ook wel subtiele of onbewuste, eisen duidelijk maken en voortdurend aan ons opdringen. Uiteindelijk zijn wij HSP-ers de klos, terwijl iemand die zich beter bewust is van zijn grenzen (en het minder nodig heeft om als meelevend gezien te worden) allang zou hebben gezegd: sorry hoor, maar je kost me m’n energie, donder op.
Maar hoe kan het eigenlijk dat er een beroep op ons gedaan kan worden?
Meestal is het probleem dat we onszelf niet veel waard vinden, behalve aan wat af te meten valt aan ons vermogen om “voor anderen te zorgen” .. en “ze te helpen als ze het moeilijk hebben”. Met andere woorden: we zien onszelf niet als waardevolle mensen, als we niet “zorgen voor”.
Denk er eens even over na — niet oppervlakkig, maar op een dieper niveau: wie zou je zijn, als je niet altijd de nieuwe problemen van je vrienden op je schouders zou nemen?
Wie zou je zijn als je niet hoefde te zeuren dat al je tijd en je hele bandbreedte in beslag genomen worden door een ander?
Deze vragen zijn niet beschuldigend bedoeld, maar meer om je aan te zetten tot een dieper zelfonderzoek.
Het bovenstaande is natuurlijk een gewoonte die ontstaan is vanuit angst, vaak aangeleerd in onze jeugd doordat onze ouders en andere familieleden ons wellicht minder of onbelangrijk vonden als we niet “nuttig” waren.
Het tweede scenario is hier nauw aan verwant, en ook gebaseerd op angst: een algemene angst voor “sterke” mensen, die hun leven op de rit hebben. We zijn bang dat we “klein en ontoereikend” zijn in hun gezelschap en denken dat zij er onmogelijk in geïnterresseerd kunnen zijn om met ons om te gaan, omdat hun levens zoveel succesvoller en georganiseerder lijken dan de onze… en daarom zijn we bang dat ze ons laten zitten als ze ontdekken hoe klein en schijnbaar onbetekenend en saai onze levens zijn. In ‘t kort gezegd: we hebben, in hun gezelschap, niet het gevoel dat we iets waard zijn.
Dus als we deze twee scenario’s naast elkaar zetten (en soms spelen ze ook allebei), kiezen we er niet alleen voor om met mensen om te gaan die ons gebruiken en ons verdriet doen, maar komen we er ook nog toe bang te zijn het gezelschap te zoeken van mensen waar we wat aan zouden kunnen hebben, omdat we ons “minder” dan hen voelen.
Er is geen kant-en-klare oplossing voor dit probleem…. maar de weg naar heling en persoonlijke groei, begint met simpelweg waarnemen van onze patronen, van de keuzes die ons verdriet brengen.
