Hurken is een lichaamshouding die mensen al duizenden jaren aannemen. In veel culturen wordt het ook nog dagelijks gebruikt. Als je aan yoga doet, ken je misschien wel de Malasana. Die positie is eigenlijk een diepe squat. Een yoga-instructrice vertelde me ooit dat haar goeroe zei dat “het probleem met het Westen is dat ze nooit hurken.” En dat klopt helemaal, toch? Tenzij je aan yoga doet of squats doet tijdens het sporten, wie hurkt er dan ooit nog? Als we even willen pauzeren, dan kiezen we sowieso voor een stoel of die lekkere bank. Niemand die even op de grond gaat hurken. We eten in stoelen, zitten in onze auto’s en in de trein, zitten op het toilet – eigenlijk zitten we alleen niet wanneer we lopen van de ene zitplaats naar de andere. Sterker nog, veel van ons kúnnen niet eens tot de grond hurken, zelfs al zouden we het willen. In ieder geval niet zonder eerst flink te stretchen.
De uitvinding van de stoel heeft een enorme invloed gehad. Op hoe ons lichaam werkt en welke delen van ons lichaam we dagelijks gebruiken. De stoel zorgde voor minder druk op onze kont en rug, door een deel van ons gewicht over te nemen. Oké, we konden altijd al op de grond zitten of in een boom. Maar pas met de komst van de stoel kregen we een meubelstuk in ons leven dat compleet veranderde hoe ons lichaam werkt.
Het is ondertussen algemene kennis hoe slecht het voor je lichaam kan zijn als je vaak en lang achter elkaar zit. Volgens sommige wetenschappers is zitten het nieuwe roken als we kijken naar hoeveel schade het aanricht in je lichaam. En met hoeveel mensen – waaronder ikzelf – een baan aan een bureau hebben, achter de computer, is dat erg belangrijk om te weten. Gelukkig zien steeds meer mensen in dat het een probleem is en zien we steeds meer nieuwe designs voor sta-bureaus. Of uitvindingen als core-stoelen, die zo zijn ontworpen dat je de juiste spieren in je lichaam blijft gebruiken. Die stoelen zijn vooral handig als je al klachten hebt van het zitten. Maar zien we niet eigenlijk een veel simpelere optie over het hoofd?
Het feit dat we niet hurken heeft biomechanische en fysiologische effecten op ons. Dat is al belangrijk genoeg, maar we lopen zo ook de aardende kracht mis die je van die houding kunt krijgen. Ons gebrek aan gehurk is een typisch probleem in Westerse culturen. De meeste andere culturen hurken bij elke kans die ze krijgen – bij het eten, bij het bidden, op de wc. Toiletten waarvoor je moet hurken zijn de standaard in Azië en zijn eigenlijk ook veel logischer. In de minder ontwikkelde landen is hurken de standaardpositie bij bevallingen. En ook dat is veel logischer dan op je rug liggen op een ziekenhuisbed, als je erover nadenkt.
Maar ook in die ‘minder geavanceerde’ culturen zal je de boven- en middenklasse niet zien hurken. Het wordt meestal gezien als de ‘stoel van de armen’, omdat het minder comfortabel is en je je lichaam aan het werk zet. Ken je de Engelse uitdrukking ‘use it or lose it’? Het betekent dat als je iets niet gebruikt, je vergeet hoe het moet. Nou, dat geldt ook zeker voor hurken. Als je het nu zou proberen, zal het je nog moeilijk vallen. Al helemaal als je het wat langer probeert vol te houden. Maar geen zorgen, want ons lichaam is een fantastisch organisme dat altijd weer kan transformeren.
Volgens schrijver en osteopaat Philip Beach “begon het allemaal met hurken”. Beach kwam als eerste met het idee van ‘oer-lichaamshoudingen’. Dat zijn houdingen – zoals diep gehurkt met de voeten plat op de grond, kleermakerszit en knielen op je knieën en hielen – die niet alleen goed zijn voor ons, maar volgens Beach ook “diep verweven zijn met hoe ons lichaam is gebouwd”.
“Je kunt het menselijk lichaam niet begrijpen totdat je snap hoe belangrijk deze houdingen zijn,” vertelde Beach me in een gesprek. “Hier in Nieuw-Zeeland, waar ik woon, is het koud en nat en modderig. Zonder een moderne broek aan wil ik echt niet met mijn kont in die koude modder zitten. Dus als er geen stoel is, dan hurk ik veel. Hetzelfde geldt voor naar de wc gaan. Ons hele lichaam is gebouwd rond deze houdingen.”
Waarom is hurken goed voor ons?
Volgens Dr. Bahram Jam, oprichter van het Opleidingsinstituut voor Geavanceerde Fysiotherapie in Canada: “In ieder gewricht in ons lichaam zit vloeistof. Een soort olie in ons lichaam dat het kraakbeen onderhoudt. We hebben twee dingen nodig om die vloeistof aan te maken: beweging en druk. Dus als een gewricht nooit zijn hele bereik doorloopt – als je je knieën bijvoorbeeld nooit meer dan 90 graden buigt – dan zegt het lichaam ‘ik word niet gebruikt’ en maakt het steeds minder gewrichtsvloeistof aan”.
Een gezond spier- en bottenstelsel is doet veel meer voor onze gezondheid dan alleen het gevoel dat je sneller, sterker en flexibeler bent. Dat blijkt uit een onderzoek uit 2014 in het wetenschappelijk tijdschrift voor preventieve cardiologie. De levensverwachting van deelnemers die moeite hadden om van de vloer op te staan zonder hulp van hun handen, ellenbogen of benen was gemiddeld drie jaar lager dan van mensen die met gemak opstonden.
Waarom zijn we er dan ooit mee gestopt?
Het lijkt erop dat we in het westen zijn gestopt met hurken zo rond de tijd dat het moderne toilet werd geïntroduceerd. Het is raar om te denken dat alleen die gebeurtenis zo een enorm effect heeft gehad op onze lichaamsbouw, maar zoals Dr. Jam zegt: “Hurken is zo oncomfortabel omdat we het nooit doen. Maar als je een of twee keer per dag naar de wc gaat voor je darmen en vijf keer per dag voor je blaas, dan is dat al vijf of zes keer per dag dat je hurkt.”
Ons werk helpt er ook niet bij. Stel je voor dat je in je kantoorstoel zit, achter je computer en in je kantoorkleding, voor mannen een pantalon met overhemd en voor de meeste vrouwen een kokerrok of een jurk. Kun je je voorstellen dat je daarin zou hurken of in kleermakerszit gaat zitten? Terwijl dat wel veel gezonder zijn dan de hele dag op een stoel zitten. Het is interessant dat we denken dat we zo ver gekomen zijn, en dat we veel ontwikkelder en geavanceerder zijn dan andere culturen. Maar eigenlijk doen we onszelf totaal geen plezier met die arrogante houding.
“We zien het als primitief of een teken van weinig sociale status als je ergens hurkt,” zegt Dr. Jam. “Als we denken aan hurken, dan denken we aan een boer in India of een vergeten stam in Afrika. Of aan de onhygiënische grond in de stad. We denken graag dat we geëvolueerd zijn en dat niet meer hoeven te doen – maar eigenlijk hebben we juist een stap teruggezet in onze evolutie.”
Tijd om te hurken?
Probeer een paar keer per dag te hurken of te squatten. Lukt het niet, rek je lichaam dan eerst goed en zak zo laag als je kunt. Als je erg stijf bent, kan het even duren, maar door elke dag wat te rekken of aan yoga te doen, kom je er vanzelf! En het is zo goed voor ons! Al helemaal als je normaal de hele dag op een stoel zit voor je werk. Dan is het echt de moeite waard om een herinnering op je telefoon te zetten, zodat je niet vergeet om elke dag een paar keer te hurken en weer op te staan.
