Is het zinvol om kinderen steeds weer te meten, toetsen en beoordelen?

Binnen 10 minuten nadat een baby is geboren heeft hij of zij al drie keer een cijfer gekregen. Bij voorkeur een hoog cijfer, anders is er namelijk iets mis. Dat proces van meten, toetsen en beoordelen zet zich daarna vrolijk voort. Gewicht en lengte worden keer op keer afgezet tegen de normen die hiervoor zijn bepaald. Ook de ontwikkeling wordt gevolgd en langs de meetlat van een normale ontwikkeling gelegd.

Goed of niet goed

Al vroeg in het leven van onze kinderen wordt bepaald of ze ‘goed’ zijn. En als ze niet ‘goed’ zijn, dan volgen adviezen. Ze moeten meer of anders eten, ze moeten meer op de buik worden gelegd, ze moeten naar logopedie etc etc etc. Want blijkbaar vinden wij (als maatschappij) het belangrijk dat alle kinderen zich ongeveer hetzelfde ontwikkelen.

Dat meten en weten is ontstaan vanuit een positieve intentie. Namelijk om problemen te signaleren en daar indien nodig iets mee te doen. Echter zoals het met zoveel dingen gaat, is het doorgeslagen als je het mij vraagt. We lijken niet meer bezig te zijn om problemen te signaleren, maar we proberen al van jongs af aan uit iedereen het uiterste te halen.

Schaadt vertrouwen

De manier waarop de ontwikkeling van kinderen tegenwoordig wordt gevolgd en ‘gestimuleerd’ is volgens mij schadelijk voor zowel ouder als kind. Ik weet nog goed dat onze jongste dochter steeds te weinig groeide (gewicht) en dat ik door deze feedback en de bijbehorende (dwingende) adviezen keer op keer heb getwijfeld of ik zou moeten stoppen met het geven van borstvoeding. Ik werd er super onzeker van. Geen enkele ouder vindt het fijn om te horen dat zijn of haar kind zich, op welk vlak dan ook, niet goed ontwikkelt. En de meeste ouders zullen dan ook geneigd zijn om adviezen op te volgen om er maar voor te zorgen dat het kind weer ‘normaal’ wordt.

Ook kinderen worden onzeker van alle metingen. Niet als de metingen binnen de normen vallen natuurlijk, maar wel als ze er buiten vallen. Kinderen krijgen dan namelijk de boodschap ‘Er is iets niet goed aan jou’ en zo’n boodschap is niet echt een boost voor je zelfvertrouwen. Als jij op school (vaak al in groep 1) keer op keer krijgt te horen dat wat je doet niet goed genoeg is, dan ga je vanzelf geloven dat je niet zo goed bent.Is het zinvol om kinderen steeds weer te meten, toetsen en beoordelen

Te smal

Natuurlijk kun je zeggen dat er nu eenmaal kinderen zijn die niet zo goed kunnen leren, dat dat van alle tijden is. Dat het meten daar niets aan verandert. En dat klopt. Wat het echter in mijn beleving wel anders maakt is dat er zo vroeg en zo vaak wordt gemeten en dat het de bedoeling is dat kinderen ‘beter’ worden. Dus volgt er bijles, gaat er schoolwerk mee naar huis en worden kinderen voorbereid op de toetsen die komen. Er ligt steeds druk op het kind om het wel te gaan snappen, om het ‘beter’ te doen en daarmee wordt onder water steeds weer het signaal afgegeven ‘Jij bent niet goed genoeg’.

Waar we aan voorbij gaan, als je het mij vraagt, is dat we allemaal anders zijn. Dat we allemaal ons eigen ontwikkel pad hebben. Dat de één een snelle lezer is en de ander het nooit zal worden. We kijken met een veel te beperkte blik naar kinderen. Er ligt zoveel aandacht op dat wat gemeten wordt (of kan worden). En er is zo weinig tijd en aandacht voor de rest. Het meisje dat zo zorgzaam voor haar vriendinnetjes is, krijgt er misschien twee of drie keer per jaar een complimentje voor. Maar dat weegt niet op tegen iedere week horen of voelen dat je niet goed genoeg kunt rekenen.

Talenten ontwikkelen

Als we ontwikkeling zo belangrijk vinden, dan ligt het voor de hand dat we kijken naar waar een kind goed in is en dat we die talenten gaan ontwikkelen. Net zoals ze op sportclubs de talentvolle kinderen extra tijd, aandacht en faciliteiten geven zo zouden we dat op school en thuis ook kunnen doen volgens mij. Door te kijken naar wat al zo goed is en dat te stimuleren nemen succeservaringen toe, waardoor zelfvertrouwen kan groeien.

Dus niet proberen schaatsers te maken van voetballers en andersom. Door het niveau van een kind te accepteren geven we een krachtig signaal. Namelijk het ‘jij bent goed genoeg’ signaal. ‘Het is prima dat je rekenen moeilijk vindt en lage cijfers haalt voor de toetsen, het hoeft niet beter’. ‘Jouw talenten liggen op andere gebieden’.

Wat kun jij doen

Naast kijken naar talenten kun je ook kijken naar plezier. Waar heeft jouw kind plezier in en hoe kun je hier meer ruimte en aandacht voor creëren?
Naast kijken naar talenten kun je ook kijken naar plezier. Waar heeft jouw kind plezier in en hoe kun je hier meer ruimte en aandacht voor creëren?

De samenleving kunnen we niet veranderen en de manier waarop school vorm wordt gegeven ook niet. Maar wij hebben als ouders heel veel mogelijkheden om iets te doen. Alleen al de manier waarop we kijken, kan het verschil maken. Als wij wel de talenten van onze kinderen zien en ze daar regelmatig feedback op geven, dan ontstaat er meer evenwicht. Dat betekent niet dat je jouw kind iedere dag complimenten moet geven of de hemel in moet prijzen voor een talent. Maar simpelweg dat je jouw kind laat zien, voelen en horen dat je zijn of haar talenten opmerkt.

Daarnaast kun je kritisch zijn op alle meetresultaten die je over of van je kind te horen krijgt. Je kunt een score nuanceren door het in perspectief te plaatsen. Je kunt de druk wegnemen bij je kind door te benoemen dat de score wat jou betreft prima is, dat het niet hoger hoeft te worden. En natuurlijk kun je heel kritisch zijn op de adviezen die jij of je kind krijgt. Door er zo mee om te gaan laat je jouw kind zien dat er meer is dan alleen het resultaat van een meting en de mening van degene die de meting heeft verricht. Je leeft voor dat je ook een eigen mening kunt hebben over dat wat gemeten wordt en het resultaat van de meting.

Een voorbeeld

Wij liepen bijvoorbeeld een paar jaar geleden aan tegen een juf die vond dat onze oudste dochter moest oefenen met hardop lezen. Ze haalde namelijk een lagere score dan volgens de juf mogelijk was, dus daar moest iets aan worden gedaan. Onze oudste dochter hield (en houdt nog steeds) enorm van lezen, maar niet hardop. Dat vond ze zelfs vreselijk. Dus besloten we het advies in de wind te slaan en gaven onze dochter het signaal, het is prima om niet heel goed hardop te kunnen lezen. Het zou in de toekomst beperkingen met zich mee kunnen brengen (daar was juf ook ongerust over), nieuwslezer worden bijvoorbeeld, maar dat zouden we dan wel weer zien.

Op enig moment ontstond bij haar echter een intrinsieke motivatie voor hardop lezen. Ik vermoed dat daar twee dingen belangrijk in zijn geweest. Ten eerste las haar zusje graag hardop voor en dat vond ik heel leuk. We hadden veel plezier in het samen (om de beurt) lezen. Ik heb het idee dat haar dat ook wel heel leuk leek. Het tweede was dat er een voorleeswedstrijd was op school en dat ze daar graag aan mee wilde doen. Dus ging ze oefenen. In de tussentijd was ze ook gestart met musical les, waardoor ze al wat ervaring en zelfvertrouwen had opgedaan met spreken voor een publiek. Inmiddels leest ze op het niveau dat juf destijds voor ogen had. En dat is mooi omdat het uit vrije wil en met veel plezier is ontstaan. Maar het was ook prima geweest als dit niet was gebeurd.

Individu

Door steeds maar weer te blijven kijken naar het unieke individu dat jouw kind is en zorgvuldig af te wegen of de (maatschappelijke) norm die wordt gehanteerd hier en nu van belang is, creëer je ruimte. Ruimte die je kunt benutten om te voelen en overwegen wat voor jullie goed voelt in deze. Vaak heb je zelf wel een gevoel maar ga je daaraan voorbij omdat je de mening van een professional (leerkracht, zorgverlener) zwaarder laat wegen. En over het algemeen weet je kind zelf ook heel goed wat hij of zij wel of niet wil. Door jullie gevoelens en gedachten belangrijk te maken, ontstaan er keuzes die bij jullie passen in plaats van keuzes die bij de norm passen.

Zoveel meer

Door er op deze manier in te staan, ontwikkelt er zoveel meer. Niet alleen krijgt je kind ruimte om andere dingen (meer) te ontwikkelen, maar ook jij groeit ervan. Jullie leren van jullie eigen ervaringen en zullen ongetwijfeld jezelf regelmatig verrassen. Naast de aandacht die er in onze maatschappij op de buitenkant ligt (de resultaten), ontwikkelen jullie aandacht voor de binnenkant (wat wil ik nu echt, wat voelt goed). En komt groei dus ook van binnenuit. Zelf geloof ik dat deze manier van leven leidt tot meer liefde. Tot liefdevollere keuzes, handelingen die liefdevoller zijn. Dat het leidt tot meer samen optrekken, elkaar versterken in plaats van concurreren.

Samenvatting

Onze maatschappij stelt meten en resultaten centraal, dat is een gegeven. Maar jij kunt kiezen hoe je daar mee om wilt gaan. Door verder te kijken, door talenten te zien en aandacht te geven en kritisch om te gaan met normen en adviezen creëer je ontwikkeling van binnenuit. Ontwikkeling die het vertrouwen versterkt en de liefde vergroot. We hoeven niet tegen de metingen te zijn, we hoeven er alleen maar anders mee om te gaan. Makkelijk? Nee lang niet altijd. Maar wel altijd de moeite waard!

Gelukkige Gezinnen

Gelukkige Gezinnen

Gelukkige Gezinnen helpt ouders om hun kinderen beter te begrijpen, problemen in het gezin op te lossen en plezier in het opvoeden (terug) te vinden. Kortom om het geluk in hun gezin te vergroten.
5-hoek

Overige artikelen

Onverwerkt trauma als oorzaak van angsten
Zelfdoding vanuit zielsperspectief
Je thuis voelen in de onveiligheid van transformatie
De 10 krachtigste volledig natuurlijke ‘antibiotica’ die we kennen
“Hygge” – 5 simpele manieren om een eeuwenoude Deense oefening voor bewustzijn in je leven te verwerken
Labels zijn bedoeld voor kruiden
Waarom we ons tegen verandering verzetten & hoe we dat stoppen
Emotionele Eerste Hulp voor angstige hoogsensitieve kinderen
Het herstellen van je oorspronkelijke blauwdruk
8 wetenschappelijk ondersteunde redenen om ‘Ohm’ te zingen
De Wet van Aantrekking: pas op voor magisch denken
Ontdek de magie van draken