Hoogbegaafdheid komt meer voor dan we denken. Vaak is het verscholen in moeilijk gedrag en onderpresteren op school. Hierdoor is een gedeelte versluierd. Vergelijk nu eens de lijsten met kenmerken van Nieuwetijdskinderen, ADHD en hoogbegaafdheid, u zult versteld staan van de overlappingen.
Positieve kenmerken van hoogbegaafdheid
- Begrijpt en onthoudt moeilijke informatie wanneer het wel geïnteresseerd is
- Leest veel en verzamelt in vrije tijd op andere manieren veel informatie.
- Presteert significant beter op mondelinge overhoringen dan op schriftelijke overhoringen.
- Kent veel feiten, heeft grote algemene ontwikkeling.
- Komt goed uit de verf bij individueel onderwijs op maat.
- Is creatief met levendige verbeelding.
- Ontwikkelt thuis op eigen initiatief allerlei activiteiten.
- Heeft een brede belangstelling en vindt het leuk dingen te onderzoeken.
- Is gevoelig.
- Negatieve kenmerken van hoogbegaafdheid
- Presteert op school redelijk tot slecht (soms alleen onder eigen niveau).
- Huiswerk niet af of slecht gemaakt.
- Is vaak ontevreden over eigen prestatie.
- Heeft een hekel aan inprenten.
- Vermijdt nieuwe leeractiviteiten uit angst te mislukken.
- Heeft minderwaardigheidsgevoelens, kan wantrouwend of onverschillig zijn
- Doet niet graag mee aan groepsactiviteiten, heeft het gevoel dat niemand hem mag
- Is minder populair bij leeftijdgenootjes. Het zoekt vriendjes onder gelijkgestemden.
- Doelen worden door het kind te hoog gekozen (zodat falen hieraan geweten kan worden) of te laag gekozen (zodat mislukken voorkomen wordt)
- Is snel afgeleid en impulsief
- Staat afwijzend of onverschillig tegenover de school
- Wil niet geholpen worden, wil zelfstandig zijn
- Voelt zich hulpeloos, neemt geen verantwoordelijkheid voor eigen daden (wijt mislukken aan anderen of aan de situatie).
- Verzet zich tegen autoriteit.
Bron: Nelissen. J. & Span, P. (red.) (1999) Begaafde kinderen op de basisschool: suggesties voor didactisch handelen. Baarn: Bekadidact. 2e druk.
Dr. Hans van Oordt over hoogbegaafdheid:
eigenschappen van het ‘niet lastige’ kind:
- Sterke motivatie
- Werkt gedegen
- Is nieuwsgierig
- Goed verzorgd huiswerk
- Prestatiegericht
- Drang tot perfectionisme
- Veeleisend voor zichzelf
- Meestal faalangstig
- Naar ernst neigend
- Lacht relatief weinig
- Zondert zich liever af bij ‘feestjes’
- Gericht op ouderen
- Omgang met ‘oudere-jaars’
- Docentgericht
- Creativiteit
- Vindingrijk, muzikaal enz.
- ‘Abstracte’ vraagstellingen
- Productief denken en concluderen
- Opvallend woordgebruik
- Grote taalschat
- Mooie zinsbouw
- Rekenvaardigheid
- Inzicht in relaties en situaties hebben
- Non-acceptatie door leeftijdgenoten
- Het ‘probleemgeval’
Begaafden kunnen lijden onder het gevoel niet begrepen te worden; los te staan van anderen; te leven in een andere werkelijkheid. Dit maakt vooral kinderen diep ongelukkig en kan zich uiten in excessief gedrag:
- Clown spelen
- Niet serieus kunnen/willen zijn
- Achter een masker leven
- Zichzelf overschreeuwen
- Spanningsverschijnselen
- Agressief gedrag
- Allergie
- Onbeheerst / gefrustreerd handelen
- Astma
- Sterk wisselende resultaten
- Onderpresteren
- Concentratieproblemen
- Afdwalen van gedachten
- Niet kunnen stilzitten
- Desinteresse op school / bij studie
- Slecht ontwikkeld handschrift
- Gestoorde (fijne) motoriek
- Bedwateren (schoolreisjes of thuis)
- Praten/denken over de dood
- Doodsverlangen
- Gedachten over zelfdoding
- Eenzaamheidsgevoelens/isolement
- Spijbelen
Op zichzelf zijn dit geen kenmerkende eigenschappen van uitsluitend meer- of hoogbegaafdheid. De geestelijke en emotionele nood van kinderen blijkt hieruit. In combinatie met een aantal van de eerder genoemde ‘testpunten’ uit de lijst, kan ook bij de groep ‘slechte presteerders’ wel degelijk sprake zijn van een bijzondere begaafdheid.
Nog een signaallijst voor hoogbegaafdheid:
Hoe weet je nu of je mogelijk te maken hebt met een hoogbegaafd kind? Hieronder treft u een lijst aan met kenmerken van hoogbegaafdheid. Als u een aantal signalen herkent heeft u mogelijk te maken met een hoogbegaafd kind. Let wel: niet alle hoogbegaafde kinderen hebben deze kenmerken. En het omgekeerde kan natuurlijk ook: als uw kind een of meerdere van deze gedragsaspecten laat zien hoeft dat nog niet te betekenen dat het om hoogbegaafdheid gaat.
De signalen:
- Weinig slapen
- Wil als baby al vroeg niet meer liggen (3 mnd)
- Vroeg staan, lopen, vaak overslaan van de kruipfase. Kan ook: heel laat lopen
- Vroeg brabbelen, vroeg praten in correcte zinnen
- Laat praten maar meteen grammaticaal correct
- Opvallend taalgebruik
- Vroeg leggen van verbanden: dus-redenering
- Grote leergierigheid en nieuwsgierigheid
- Opvallend goed geheugen
- Vraagt eindeloos “waarom”
- Perfectionistisch
- Uitgesproken rechtvaardigheidsgevoel en verantwoordelijkheidsgevoel
- Originele ideeën en oplossingen
- Apart gevoel voor humor, veel taalgrapjes
- Vaak buikpijn, hoofdpijn
- Speelt vaak alleen
- Draagt “andere” onderwerpen aan in de kring op school
- Zelfstandig
- Leert zichzelf lezen / rekenen / schrijven
- (Over) gevoelig
- Vaak onhandelbaar of agressief
- Moeite met leren zwemmen/fietsen
- Verschillende dingen tegelijk doen, hoog tempo
Hoi Gordon,
Al vanaf 1 jarige leeftijd vraag ik me af of mijn bijna 4 jarige dochter hoogbegaafd is. Na het lezen van je laatste signalenlijstje van jonge kinderen hierboven lijkt het er steeds meer op! Ik ben toen ze 6 mnd was bij de opnames van het 6e zintuig geweest waar derek ogilvie ook was die zei toen heel opvallend (als je naar je lijstje kijkt..) “ze houd absoluut niet van liggen.” Sinds mijn zwangerschap van haar slaapt ze al slecht, in mijn zwangerschap zat ik dus elke nacht beneden omdat zij wakker was. Niks helpt, nog immer elke nacht word ze 3 a 4 x wakker, is vaak agressief ook naar andere kinderen. Ik merk aan haar dat ze het uit onmacht doet, omdat ze haar niet begrijpen. Ze kon als eerste van haar leeftijdsgenootjes lopen (bijna niet gekropen), steppen, fietsen zonder zijwielen en al een tijdje hoelahoept ze als de beste. Ze praatte bijzonder vroeg en al heel snel langere zinnen. Ze gaat na de zomer vakantie naar de basisschool maar ik ben zo bang dat ze ondergesneeuwd word daar of dat het misschien niet herkent word. Ze voelt zich in mijn ogen al zo onbegrepen en word hier boos van. Welke stappen kan ik nu alvast ondernemen?
Vriendelijke groet Brigitta (moeder van 3 lieve dochters)
@Brigitta, ik vraag me af of ze zich alleen onbegrepen voelt omdat ze hoogbegaafd is, of ook vanwege haar (spirituele) bewustzijn?
@Gordon, dat vraag ik me ook af maar ik ben een leek op dit gebied. Ik weet niet zo goed welke wegen ik bewandelen moet. Alle opvoedingsadviezen ook voor hoog sensitieve kinderen voeren we thuis ook zo veel mogelijk uit omdat we er intuitief al wel achter waren dat keuzes laten maken veel beter werkt dan opleggen bij haar. ga me nu maar eens verdiepen in het veranderen van haar energie als ze onrustig is, om te proberen haar weer rustig te kalmeren.
Ik kan gelukkig al heel veel vinden op je site! Top… bedankt alvast.
Groetjes Brigitta
@Gordon,
Bedankt voor dit bericht. Ik herken er best veel van in mijzelf. Heb jij toevallig of anderen ook goede artikelen of informatie over wat hoogbegaafde volwassenen voor werk/banen hebben, hobbie of interesses e.d. en wat prettig/goed is? Veel is er op de kinderen gericht.
Ook heb ik het artikel gelezen "Hoogbegaafdheid in relatie tot hoogsensitiviteit". Hierin wordt ook veel beschreven, onderstaande tekst sprak mij sterk aan.
<blockquote>"Hoogbegaafde leerling: heeft altijd vragen en is zeer nieuwsgierig, houdt van complexiteit, probeert vooral veel uit, stelt alles ter discussie, presteert vaak gemiddeld of zelfs beneden gemiddeld, is vaak een eenling, laat sterke gevoelens en opinies zien, leidt antwoorden af uit de context, is hoogst zelfkritisch en houdt van leren".</blockquote>
Ik had ook altijd een bloedhekel aan stampwerk.
Alle compleze vakken haalde ik in 1 keer. Die waren leuk omdat er een waarom-vraag achter zat. Al het stampwerk lukte meestal niet. De rest van de medestudenten hadden dit andersom.
Alvast bedankt.
Rob
@Gordon
Hoi Gordon, het hield me bezig, dus ik ben ook even gaan “googelen” op “eigenschap hoogbegaafd volwassenen”. Ik zal je even wat werk besparen 😉
Overzichtslijst van kenmerken:
http://www.leerwiki.nl/Hoe_kan_je_Hoogbegaafdheid_herkennen
Site met info en lijst
http://www.werkenwaarde.nl
http://www.xs4all.nl/~harisha/frans/dutch/hb.htm
http://www.xi2.nl/wie_is_Xi/index.html
http://www.mensa.nl
http://www.xs4all.nl/~harisha/frans/dutch/hb.htm
Mochten andere nog goede sites/informatie zijn over Werk en Hoogbegaafdheid dan hoor ik het graag…
Alvast bedankt.
Rob
je was zelf al even wezen zoeken, zag ik. Ik heb inderdaad niet veel ervan op de site staan volgens mij. Binnenkort een artikel dat al wat ouder is, en idd weer over kinderen gaat :-).Wel een mooi overzichtelijk artikel al vind ik de kijk op hoogbegaafdheid nog beperkt. Zelf zie ik (hoog) begaafdheid vaak niet los staan van een hoog bewustzijn,al hoeft dat niet persé zo te zijn.Ik zal daar in de intro van het stuk een beetje over schrijven, misschien voer voor discussie? Warme groet, Gordon