Afgelopen zaterdag werd de 3Doc Magnus uitgezonden op televisie. Een documentaire over Magnus Carlsen, wereldwijd bekend als de ‘Mozart van het schaakspel’. Met 10 jaar filmmateriaal en privébeelden nemen de filmmakers je mee in de indrukwekkende geest van dit moderne schaakgenie. Al op 13-jarige leeftijd werd hij grootmeester. Op 22-jarige leeftijd verslaat hij in 2013 regerend wereldkampioen Viswanathan (Vishy) Anand. Anand is een Indiase schaakgrootmeester. Hij won zowel in 2000 als in 2007 een toernooi om het wereldkampioenschap. In 2008, 2010 en 2012 verdedigde hij zijn titel met succes. In 2013 wordt hij in zijn woonplaats Chennai (India) verslagen door Carlsen. Sinds 2013 is Magnus Carlsen regerend wereldkampioen.
Opgroeien als kind, uitgroeien tot kampioen
In de documentaire wordt een mooi beeld geschetst van het gezin waarin Carlsen is opgegroeid met uitspraken van zijn vader die aangeeft al op jonge leeftijd het talent van Magnus te hebben gezien en op waarde te hebben geschat. De ruimte die het jonge kind krijgt om zijn talent te ontwikkelen en zijn focus te leggen op schaken. Dat hij daarmee wat meer in zichzelf gekeerd is en wat minder naar buiten, wordt niet veroordeeld, maar juist met open armen ontvangen. Ook in latere jaren is het de aanwezigheid en steun van zijn ouders en zijn zussen, die hem houvast geeft en hem laat ontspannen tijdens stressvolle momenten.
Bijspijkeren of talent ontplooien?
De focus in zijn opvoeding heeft bij Magnus gelegen op het verder ontwikkelen van zijn talent. Wat vind jij belangrijk voor jouw kind? Vind je het belangrijk dat jouw kind zijn eigen talenten ontwikkelt en ontplooit? Of vind je het juist belangrijk om datgene wat nog niet zo goed ontwikkeld is, aandacht te geven en te versterken? In het onderwijs wordt vaak op dat laatste veel nadruk gelegd. We geven kinderen extra huiswerk om ze bij te spijkeren in bepaalde vakken. Krijgen kinderen ook extra werk of huiswerk als ze ergens goed in zijn? En hoe pak jij dat thuis op? Laat jij je kind extra ploeteren als het huiswerk op school niet af was? Of kies je ervoor school school te laten en thuis voor ontspanning te gaan. Ik ben benieuwd naar je mening. Laat je hieronder een reactie voor me achter?
De kracht van intuïtieve intelligentie
Een ander ‘dilemma’ dat in deze documentaire prachtig wordt aangestipt, raakt direct het talent van Magnus. In veel landen worden kinderen die goed zijn in schaken dagelijks urenlang getraind in de technieken en vaardigheden van deze sport. Magnus is daarvan afgeweken. Buiten alles is hij toch ook gewoon kind gebleven met tijd om te ontspannen, te spelen en dingen te doen die je als kind graag wil doen.
Zijn tegenstander Anand heeft juist het omgekeerde gedaan. Hij heeft dag in dag uit zijn geest gescherpt en alle mogelijke tactieken en strategieën uitgedacht en uitgespeeld. Hij is benaderd door een fabrikant om mee te werken aan het ontwikkelen van de eerste schaakcomputer. Deze computer wordt aangepast aan de behoefte en standaard van Anand, die daarmee zijn denkvermogen nog verder kan ontwikkelen en uittesten. Zijn geest heeft ongelofelijk veel vlieguren gemaakt.
Het verlies van de flow
De kracht van Magnus Carlsen is het gemak waarmee hij vooruit kan zien wat zijn zetten voor impact op het spel zullen hebben. Wanneer hij op enig moment deze flow, deze intuïtie, verliest, verliest hij niet alleen het spel, maar ook zichzelf. Ook in de titelstrijd tegen Anand moet hij deze strijd met zichzelf leveren. Zijn eigen plek, zijn eigen spel, zijn eigen intuïtieve manier van spelen, groeien tijdens de diverse partijen om het kampioenschap. En uiteindelijk hervindt hij zichzelf en zijn eigen intuïtieve kracht, waarmee hij genadeloos Anand verslaat.
Nieuwetijdskind
Natuurlijk ken ik Magnus niet persoonlijk en kan ik je niet meer over hem vertellen dan ik gezien en gehoord heb tijdens deze documentaire. Wat mij raakt in zijn verhaal is het gemak en de moeiteloosheid waarmee hij intuïtief ziet en weet wat de beste volgende stappen zijn. Bij mij wekt dat op zijn minst het vermoeden dat hij (bewust of onbewust) helderziende en helderwetende vermogens heeft. Zijn intuïtieve aannpak klinkt mij sterk in de oren als een beelddenker en staat daarmee haaks op het uitermate doorontwikkeld en getraind logisch denken van Anand. Voor mij is Magnus is een prachtig voorbeeld van een kind van de nieuwe tijd.
