Als therapeut krijg ik met enige regelmaat mails van mensen die ik niet kan bijstaan in hun hulpvraag – niet omdat ik het niet zou willen, maar omdat er sprake is van daadwerkelijk ernstige psychopathologie. Met psychopathologie bedoel ik dat er sprake is van stoornissen als zware borderline persoonlijkheidsstoornis, narcisme, sociopathie, schizofrenie met wanen zoals grootheidswaan, hallucinaties, etc.
Toename
Het aantal mails van mensen die in deze categorie vallen (en soms zelfs al jaren gedwongen opgenomen zijn) neemt in mijn praktijk de laatste jaren alleen maar toe. Als er sprake is van dit soort psychopathologie, is het voor veel behandelaars in het spirituele circuit helaas vaak niet mogelijk deze mensen effectief te helpen.
Spiritualiteit en psychopathologie
De aantrekkingskracht van het spirituele op mensen met echte stoornissen hoeft geen verbazing te wekken. Het is immers makkelijk je te verliezen in ideeën over grootse leiders of knappe prinsessen die je zou zijn geweest in vorige levens, te vluchten van je pijn in fantasieën over andere werelden en dimensies, en de verantwoordelijkheid voor je eigen leven af te schuiven op factoren buiten jezelf zoals entiteiten of buitenaardse parasitaire energieën. Maar zo werkt het natuurlijk niet…
Spirituele ervaring versus escapisme
Zo had ik ooit een cliënt die in regressie duidelijk fantasieland betrad. Als ervaren therapeut merk ik dat meteen, en het komt gelukkig niet vaak voor: een escapistisch fantasieverhaal over een sprookjesprinses, in plaats van een eerlijke, authentieke herbeleving die zoden aan de dijk zet voor genezing. Vluchten in de fantasie is natuurlijk geen therapie, en zal ik als therapeut onmiddellijk vriendelijk maar eerlijk afkappen. De persoon in kwestie bleek toch wel een pittige persoonlijkheidsstoornis te hebben.
Manipulatie ivp therapie
Wanneer het aangaan van de werkelijkheid en de eigen pijn te moeilijk is, willen mensen met daadwerkelijke stoornissen nog wel eens het alternatieve circuit betreden met de wens om illusies en grootheidsfantasieën bevestigd te zien – en dat is geen therapie. Het ingaan op zo’n ‘’hulpvraag’’ kan alleen maar leiden tot frustratie en ellende aan beide kanten.
Liefde alleen is niet genoeg
Tot mijn eigen verbazing kreeg ik een keer een mail van een persoon die van mening was, dat ik mensen met ernstige psychopathologie te kort deed omdat ik op mijn website aangaf ze met mijn tools (regressietherapie) niet te kunnen helpen. Liefde was toch genoeg? Als ik maar genoeg liefde uitstraalde naar wie dan ook, kwam het wel goed.
Fout. Zo werkt het dus niet… en dit misverstand kan voor welwillende, beginnende therapeuten een recept zijn voor rampen.
Regressie en psychopathologie – geen goede combinatie
Zo heb ik in de loop der jaren vaker meegemaakt, dat mensen zich aanmeldden voor regressie, en geen weet hadden van het feit dat ze een stevige persoonlijkheidsstoornis hadden zoals bijvoorbeeld Borderline. Deze is ook lastig te diagnosticeren, en ik vermoed dat er meer mensen rondlopen die lijden onder het feit dat ze een Borderline persoonlijkheidsstoornis hebben maar dit niet weten en dus niet effectief behandeld worden, dan we wellicht zouden denken.
Basis
Wanneer je regressietherapie probeert toe te passen bij mensen met niet-gediagnosticeerde Borderline, kom je er snel achter dat er iets in de basis mankeert. Waar mensen normaal gesproken met meer of minder soepelheid stukken jeugd of vorig leven zullen herbeleven, schieten mensen met Borderline in de paniek of lopen vast en resulteert een sessie doorgaans in chaos en verergering van de klachten.
Geen ego-sterkte
Omdat een goede basis en een gedefinieerde identiteit en ego-sterkte bij Borderline en andere persoonlijkheidsstoornissen ontbreken, kunnen de meeste mensen met (niet-gediagnosticeerde) Borderline het proces van regressie simpelweg niet aan. Ik heb een keer zo iemand uit een plotse aanval van ernstige suïcidale neigingen moeten praten die volkomen uit de lucht leek te komen vallen – tijdens een eenvoudige regressie naar de jeugd. Het duurde een dik uur voordat ik hem weer in zijn auto durfde laten stappen. Regressie bij mensen met ernstige borderline of andere persoonlijkheidsstoornissen is niet alleen niet raadzaam – het kan gevaarlijk zijn.
Wat dan?
Als therapeut en als mens gaat mijn hart uit naar mensen die daadwerkelijk hulp nodig hebben en deze niet krijgen. Wanneer ik merk dat een cliënt een echte stoornis heeft en ik deze met mijn middelen niet kan helpen, vind ik dat bijzonder triest. Het is namelijk zo dat mensen met persoonlijkheidsstoornissen naar mijn mening wél gebaat zouden zijn met spirituele hulp, in een veilige setting met veel structuur, contact met de aarde en de natuur, met technieken als muziek, creatieve expressie, gesprekken, helende interventies die de mogelijkheden van de client niet overvragen, en liefdevolle begeleiding door experts die kennis hebben van psychopathologie.
Ideale wereld
In een ideale wereld zouden we als alternatieve therapeuten mensen met ernstige psychopathie moeten kunnen doorverwijzen naar zulke effectieve, veilige, liefdevolle en degelijke vormen van begeleiding en zorg. Deze zijn in Nederland helaas (nog) zeer weinig voorhanden. Echter, proberen deze mensen te helpen met technieken die ze niet aankunnen, of hun pathologie nog verergert heeft een averechts effect en leidt alleen maar tot meer ontwrichting, voor de cliënt zelf maar ook voor de goedbedoelende alternatief therapeut.
Grenzen
Je grenzen kennen als therapeut is mijns inziens hier van groot belang. Mogen en kunnen erkennen dat je niet iedereen kunt ‘’helpen’’. Dat je niet alles kan en hoeft te kunnen. Zoals ik altijd zeg: ‘’Je bent de Amersfoortse / Jezus niet.’’
Doe zelfonderzoek als therapeut. Voel je je schuldig als je iemand met een hulpvraag ‘’Nee’’ moet verkopen? Kijk dan als therapeut eerst naar jezelf. Heb je het gevoel dat je iedereen moet kunnen helpen of ‘’redden’’? Moet jij perfect zijn? Mag je wel ‘’Nee’’ zeggen? Nee? Voelt dat als een falen? Of voel je je dan schuldig? En waar komt dat vandaan? Heel je eigen problemen met grenzen stellen en assisteer diegenen die je wél kunt helpen.
Nee zeggen als daad van liefde
In tegenstelling tot die meneer die mij ooit mailde, zie ik “Nee’’ zeggen op het moment dat een “Nee” ook op zijn plaats is, juist als een daad van liefde. Hoe moeilijk het ook is (of juist omdat het zo moeilijk is). Je kunt niet altijd iedereen geven wat ze hebben willen. En dat hoeft ook niet. Wat mensen willen hebben, is soms wat ze willen op het niveau van het ego – of een gebroken ego – en niet van de ziel. En soms is een ‘’Nee’’ het beste wat je ze kunt geven.
Compassie
Je kunt compassie hebben met de gehele schepping, met alle wezens die lijden, maar je hoeft hun lijden niet te fixen of op je te nemen. Dat is geen compassie – dat is mede-lijden, of zelfs arrogantie voortkomend uit ego, en komt vaak voort uit afhankelijkheid en gehechtheid aan het eindresultaat.
Acceptatie van lijden
Ja, er is lijden op deze wereld. Als we gevoelig zijn voor het leed van anderen, zullen we een manier moeten vinden om ermee om te gaan dat we niet al het leed dat we tegen komen kunnen verhelpen. Dat we doen wat we kunnen: als therapeuten, coaches, begeleiders, creatievelingen, koks, leraren, schrijvers, moeders, vaders, buren, medemensen, en dat onze eerlijke inzet voor diegenen die we wél kunnen helpen, waar we kunnen helpen, genoeg is.
Leestip: Gevaarlijke misverstanden over narcisme. Artikel van de website Het Verdwenen Zelf over zes misverstanden over narcisme die zowel behandelaars als familie parten kunnen spelen.
