Met jezelf verbinden middels Geweldloze Communicatie

De wijze waarop ik communiceerde was direct, enthousiast en overtuigend. Op het oog functioneel voor mijn werk als docent, maar verder vooral frustrerend in mijn persoonlijke relaties.

Ik meende authentiek te zijn. Totdat ik ontdekte dat mijn wijze van communiceren meer een strategie bleek om mijn behoefte aan veiligheid te vervullen. Nog vasthoudend aan de angstige illusie van dualiteit, aan bindingspatronen en beschermingsmechanismen, probeerde ik – onbewust – voortdurend de veiligheid buiten mezelf te vinden.

Tegelijkertijd mistte ik ruimte en vrijheid en verlangde ik zo naar verbinding! Hoe kon de taal van Geweldloze Communicatie mij helpen die verbinding te realiseren?

Oprechte nieuwsgierigheid

Wie wil er graag overtuigd worden? Niemand, vermoed ik, aangezien geen twee mensen identiek zijn en daardoor nooit eenzelfde binnenwereld en – dus – buitenwereld zullen ervaren. De verbinding met de ander maken werd onmogelijk op de momenten dat ik wat al te stellig verwoordde, invulde in plaats van checkte, en zo in mijn overtuigingsmodus ging.

Juist een oprechte nieuwsgierigheid, naar dat wat er in een ander leeft, gaf mij de sleutel naar verbinding. Het was de sleutel naar de vrijheid, om de ander de ruimte te laten om (bij) zichzelf te kunnen blijven en voor mijzelf de sleutel om te ontdekken wat authenticiteit werkelijk inhoudt. Dat begon met een oprechte nieuwsgierigheid naar wat er in mij zelf leefde!

Van hoofd naar hart

Marshall B. Rosenberg ‘ontdekte’ in zijn leven een taal waarmee wij dagelijks elkaars leven kunnen verrijken: Geweldloze Communicatie (nonviolent communication). Een wijze van communiceren die ons intuïtief herinnert aan hoe goed het voelt om verbinding vanuit het hart te ervaren, aan natuurlijke compassie.

En hoewel deze taal bestaat uit vier navolgbare stappen in de wijze van communicatie, bleek ik zelf bij het oefenen met deze taal al vast te lopen bij het luisteren naar mijn hart.

Mijn wereld was er één waarbij het analyseren en rationaliseren zo vertrouwd waren, dat ik mijn hoofd de vraag wilde laten beantwoorden wat ik voelde. Hoewel mijn hoofd perfect kon beredeneren hoe ik mij zou moeten voelen, weliswaar kloppend bij mijn waarneming van de omstandigheden, leefden er in mijn hart doorgaans andere gevoelens.

Bij jezelf blijven

Zoals onvoorwaardelijke liefde voor mij start vanuit de liefde voor mijzelf, zo start het verbinden met een ander, mijn voelbare verlangen, ook met het verbinden met mezelf. De eerste stap is de waarneming, een objectieve beschrijving van dat wat ís. Het hart reageert hierop met een gevoel.

Wat volgt is het luisteren naar de behoefte die achter dit gevoel ligt én daarbij opmerkend: wordt deze behoefte nu vervuld, of juist niet?

De laatste stap is wat mij betreft de meest krachtige in de Geweldloze Communicatie-taal: het formuleren van een verzoek. Het geeft deze taal een stukje kwetsbaarheid: ik vraag iets aan mezelf of de ander en daarop kan een “nee” volgen. Bij jezelf blijven betekent voor mij dat ik of de ander niet overal “ja” op zegt.

Snelkoppeling

Vele schijnbaar onoverkomelijke conflicten in onderwijs, politiek en relaties werden al opgelost in verbinding middels Geweldloze Communicatie, maar ondertussen was ik zelf in een hevig conflict tussen hoofd en hart verwikkeld. Het was (en is) een proces van bewustwording, naar mezelf gaan luisteren en durven voelen.

Inmiddels heb ik dankzij deze taal geleerd om de vraag aan mijzelf hoe ik me voel, te vervangen door een liefdevol ‘Voel je je…?’. Het bleek de snelkoppeling naar mijn hart. Als ik mijzelf vraag: “Voel je je teleurgesteld?”, “Maakt het je verdrietig?” of “Voel je je ongemakkelijk?”, dan kan ik mij makkelijker verbinden met wat leeft in mijn hart dan wanneer ik mijn hoofd de ruimte biedt te bedenken hoe ik me voel.

Door naar mijn hoofd te gaan, gaf ik mezelf weinig ruimte voor het doorvoelen van de emoties die werkelijk aangeraakt werden.

Zelfempathie

Voor mij is het bevrijdend om niet langer afhankelijk te zijn van een ander om gehoord te worden. Het luisteren naar mezelf, naar het gevoel dat in mij leeft, biedt mij de ruimte voor zelfempathie.

Als ik woorden gegeven heb aan de gevoelens in mij die aangeraakt zijn – dat vroeg om een verrijking van mijn gevoelswoordenschat – kan ik voor mezelf nagaan welke behoefte hier speelt – of behoeften hier spelen. Ook dit ga ik na door mezelf suggesties te geven: “Heb je behoefte om gezien te worden?” of “Heb je behoefte aan rust?”. Het antwoord wordt mij helder. Liefdevolle vriendelijkheid, zo ervaar ik het.

En die liefdevolle vriendelijkheid voor mijzelf is voor mij het startpunt van compassie voor ieder ander. Een wereld waarin we elkaar niet proberen te overtuigen en veroordelen, maar verbinden vanuit empathie.

Creativiteit vanuit je hoofd

Als ik de feiten voorbij heb laten komen (waarneming), naar mijn hart geluisterd heb (gevoel) en begrijp wat voor mij van belang is (behoefte), kan ik hierbij een verzoek formuleren (strategie). Ik ontdekte hoeveel plezier het mij gaf om mijn creativiteit aan te wenden om vrijheid en ruimte voor mezelf te creëren. Hoe meer strategieën ik bedenken kon, hoe meer vrijheid en ruimte ik mocht ervaren. Dit was een mooie taak voor mijn hoofd! Het is voor mij een zeer praktische manier om weer in mijn kracht te komen (of er in te blijven). Het vervult mijn behoefte aan spelen – met woorden!

Levensverrijkend in de ochtend

Ik heb Geweldloze Communicatie vanaf het eerste moment als levensverrijkend ervaren. Ik realiseer me dat een nieuwe taal leren – want zo ervaar ik het wel – oefening vraagt. Oefenen met mezelf, oefenen met anderen. Het luisteren zonder oordelen, met liefdevolle vriendelijkheid naar mezelf en naar de ander, biedt mij wat ik zocht.

Ja, nog steeds voel ik me ’s ochtends vaak gefrustreerd, als ik in de keuken ontbijtjes klaarmaak en het alles behalve stil en gemoedelijk is om mij heen. Mijn behoefte aan rust kan ik echter op zo veel manieren vervullen, zelfs als de energie van mijn kinderen om 7 uur ’s ochtends zich in een voor mij onacceptabel aantal decibellen uitdrukt. Want natuurlijk kan ik ze verzoeken met fluisterstemmetjes te praten, zich in hun slaapkamer alvast aan te gaan kleden, eerst met elkaar te overleggen waarmee gespeeld gaat worden… ik kan óók oordopjes indoen, een rustig muziekje aanzetten, de deur van de keuken dicht doen of me 5 minuten op het toilet verschuilen om weer tot mezelf te komen.

Door deze mogelijkheden voor mezelf te zien, kan ik de ander – mijn kinderen in dit geval – de ruimte en vrijheid geven om “nee” te zeggen op mijn verzoek aan hen. Ik gun hen de ruimte om hun authentieke ik-jes te blijven, ik gun mij de verbinding met mezelf. En ik gun het mijzelf om mijn authentieke zelf te zien, met haar behoefte aan rust in de vroege ochtend, die ik op allerlei manieren kan vervullen. Ik gun mezelf deze ruimte en vrijheid!

Cadeautjes

Het mooie vind ik steeds weer dat wanneer er een oprecht ‘ja’ volgt op een verzoek, dat ook voor een geluksgevoel bij de ander zorgt. Mijn kinderen kunnen er van genieten om mij ‘een cadeautje’ te geven waarvan ze weten dat ze mij er blij mee maken: zij verrijken op dat moment mijn leven wanneer zij iets doen wat mijn behoefte aan rust vervult.

Op andere momenten genieten ze er van om zichzelf ‘het cadeautje’ te geven, als vervulling van de behoeften die voor hen op dat moment van belang zijn. Het grootste cadeau voor mij is het in verbinding blijven met mezelf, wat ik op deze manier mijn kinderen hoop mee te geven door het voor te leven.

Kun jij verbinden met jezelf, door te voelen wat gevoeld wil worden in je hart, daarbij te ontdekken welke behoeften je hebt en je hoofd de manieren te laten bedenken waarop je invulling zou kunnen geven aan deze behoeften?