Verwijten maken

Natuurlijk zijn wij mensen onvolmaakt en vanzelfsprekend hebben we voortdurend met de onvolmaaktheid van andere mensen en van onze partner te maken. Het hoort blijkbaar bij dit aardse leven dat we een modus moeten vinden om met de onvolmaaktheid van het bestaan om te gaan. Juist het meest nabije leven, onze geliefde, geeft een uitstekende gelegenheid daartoe.

De eerste stap om met de onvolmaaktheid van onze naasten om te gaan is misschien wel de belangrijkste en meest essentiële stap en dat is niet klagen, niet in zelfmedelijden vervallen en geen verwijten maken. Dit soort gedragingen werken averechts en ze dragen zeker niet bij aan de verandering van een ongewenste situatie of om gedrag van onze geliefde te veranderen. Wonderlijk is dat we dit pad toch telkens weer bewandelen. ‘Ja, maar jij hebt ook altijd kritiek op me, dus dan mag ik ook wel eens een keer wat scherps zeggen’. ‘Ik heb het al een hele tijd erg zwaar, dus zit nu niet aan mijn kop te zaniken’. ‘Altijd ik weer, als het even tegen zit dan zit het ook meteen goed tegen.’ etc.

Als we een beetje naar onszelf, het leven en levenspatronen hebben leren kijken dan weten we dat alle reactie hoe dan ook een tegenreactie geeft – in welke vorm dan ook. Afsluiten of afstand nemen is bijvoorbeeld een (tegen) reactie. Een verwijt kan heel goed waarheid bevatten, maar als het een verwijt is dan zit er lading in wat je te berde brengt. En het is die lading, de vulling met emotionele energie, die zorgt dat er een ‘tegenlading’ verwacht kan worden.

Er komen geregeld paren bij me die in een diep patroon van verwijt zijn beland. Het kan dan voorkomen dat ik met een van hun een gesprek aanga over zijn/haar kant van het ‘verwijtbare’ gedrag. Als iemand zich vervolgens opent, inziet en toegeeft dat zijn gedrag niet heilzaam is dan leeft de sessie altijd direct op. Er wordt waarheid ingezien en iemand treedt uit zijn defensieve patroon en dat is altijd opluchtend.

Soms gebeurt het dan dat doordat ik gedrag van de een bloot leg, de ander opeens bloed ruikt (‘zie je nou wel, ik heb gelijk’) en er zelfs nog een schepje bovenop doet, ‘ja, dat doe je al sinds we elkaar kennen en daar heb ik dus al 13 jaar ontzettend veel last van….’. Reactie van de ander: ‘En weet jij wat jij al veel langer dan 13 jaar doet en jij niet alleen, maar ook je hele familie….’. (Ga terug naar AF, ga niet langs….).
Ik houd het echtpaar in zo’n geval meestal een spiegel voor. Ik laat ze voelen wat er gevoelsmatig, energetisch gebeurt. Er was een opening bij een partner. Nu hangt er weer hopeloosheid tussen jullie in en in de ruimte. Een helpende, openende reactie zou zijn geweest: ‘Hé, wat fijn dat je daarvoor uit komt. Ik voel me eigenlijk best opgelucht dat het benoemd is nu. Nou kunnen we tenminste verder.’

Het vechtpatroon kan diep ingesleten zijn en mensen denken dan blijkbaar dat het meest hartgrondige verwijt de ander tot beweging kan brengen om zijn gedrag te veranderen. Dat is helaas nooit het geval! De omgeving waarin verandering kan plaats vinden wordt gekenmerkt door open uitwisseling, gemeenschappelijke verantwoordelijkheid, een positieve instelling, toegenegenheid, de wil om in beweging te komen en gedrag te veranderen, gevoel voor humor en het inzicht dat zelfkennis heilzaam is voor de relatie.

Om uit een vecht- of verwijtrelatie te komen is niet eenvoudig. Het is veelal een patroon geworden, een eerste reactie op de ander. Maar wat een energie gaat er in verloren! Terwijl een constructieve, liefdevolle relatie juist veel energie kan genereren. Dus waarom schieten zoveel geliefden in hun eigen voet?

In essentie uit zelfbescherming. Beter de ander ‘slaan’ dan toegeven dat je verkeerd zit, dat er kwetsbare zaken in je binnenste leven die door de ander vermorzeld kunnen worden. Liever niet ervaren dat je onvolmaakt bent, dat de ander je mogelijk niet lief heeft. Jezelf vooral niet laten kennen want anders krijgt de ander macht over je. Liever geen risico nemen om je verlangens uit te spreken en dan toch weer geraakt te worden. In de santenkraam van zelfbescherming kunnen veel redenen zitten om niet open en toegenegen te zijn.

Dus uit een verwijtrelatie komen zal alleen kunnen gaan via het loslaten van je behoefte aan zelfbescherming. Dat kun je doen door alles dat je bent als uitgangspunt te nemen. Mogelijk de belangrijkste beslissing in je leven. Ik heb mij lief is een Grote Liefdesdaad.

Wat is allemaal hulp bij het opbouwen van een vervullende liefdesrelatie: Uitspreken van je verlangens en behoeften (‘ik verlang naar je aandacht’), waardering voor de ander en jezelf (‘fijn, hier praten we nu zo open over dat ik helemaal blij word’), open uitwisseling zonder invulling van jou van wat de ander wel zal bedoelen (‘ik zeg dit niet omdat ik​ weet dat jij dan denkt dat ik…’), open vraagstelling (‘bedoel je met wat je zegt dat je liever….’), uitwisseling zonder lading en het opakken van ingebrachte issues als een gemeenschappelijke verantwoordelijkheden (‘ik zou het heerlijk vinden om meer ruimte voor mezelf te hebben – kunnen we daar eens samen naar kijken of dat valt te realiseren?’)​​, risico durven nemen om taboe-onderwerpen of taboe-zaken te doorbreken.

Het kan echt leuk worden!

Hartelijke groet, Felix

tekening Albert Hennipman (De Ruimte ontwerpers)