De feiten: op spreekgelegenheden door heel Europa heeft de Dalai Lama herhaaldelijk gezegd dat de vluchtelingen die Europa de afgelopen jaren zijn binnengestroomd, plannen moeten hebben om uiteindelijk terug te keren naar hun eigen land.
Om over na te denken: Kunnen we een stap terug doen en de grotere context snappen voor deze uitspraak van de Dalai Lama, zodat we wat van de nuance kunnen waarderen die hij dit onderwerp brengt?
We leven in een bruisende tijd. We hebben een ongekende hoeveelheid informatie tot onze beschikking op draagbare elektronische apparaten. En het vermogen om met die apparaten onze mening te verkondigen vergt niet meer dan een paar swipes. We hebben de kans op interactie, om onze mening te geven over wat mensen zeggen terwijl ze in de echte wereld duizenden kilometers van ons vandaan leven.
Deze kans zouden we kunnen gebruiken om de dialoog te verdiepen van ons persoonlijk en collectief begrip van het leven, om kennis en inzichten te delen waar iedereen profijt van heeft. In de realiteit is het echter maar al te vaak een forum van voorspelbare reacties en simplistische zwart-of-wit typeringen van belangrijke zaken, waarmee we onszelf eerder uiteendrijven dan dat we de discussie op gang brengen.
Wat de Dalai Lama over vluchtelingen zegt
De opmerkingen van de Dalai Lama over immigratie en de vluchtelingencrisis die hij onlangs in Europa maakte, zijn hier een goed voorbeeld van. Ik denk dat we allemaal wel weten dat de Dalai Lama best een intelligente man is en dat hij echt gelooft in compassie voor heel de mensheid. Hij is wellicht niet het meest welbespraakt in het Engels, dus hij is niet altijd in staat alle nuances over te brengen wanneer hij spreekt over zeer beladen geopolitieke zaken, zoals de vluchtelingen. Dat gezegd hebbende, is het de moeite waard om een stap terug te nemen en de grotere context achter zijn ideeën te bekijken. Dat is niet alleen de context van zijn Boeddhistische geloof, maar ook de realiteit van de geopolitiek van de materiële wereld.
Terwijl hij een publiek toesprak in Rotterdam, te zien in onderstaande video, vertelde iemand hem dat ze verbaasd was over een aantal beweringen die van de Dalai Lama afkomstig waren, meer bepaald dat ‘Europa van de Europeanen is’ en dat de vluchtelingen terug moeten naar hun thuisland. Ze vroeg hem om meer details over hoe dit past bij alle fantastische dingen die hij heeft gezegd over liefde, acceptatie en gelijkheid. De Dalai Lama geeft toe dat landen de verantwoordelijkheid hebben om onderdak en andere benodigdheden te bieden aan mensen die wegvluchten uit onbewoonbare en gevaarlijke omstandigheden, maar blijft bij zijn punt over dit onderwerp:
“De vluchtelingen, uit verschillende landen, denken waarschijnlijk zelf ook dat hun thuis hun eigen land is. Dus, in hun thuis, daar doden ze, pesten ze, er is zoveel leed, en daarom kiezen ze voor een soort van ontsnapping, dus moeten Europese landen ze onderdak bieden… Het doel is dat ze, uiteindelijk, terug kunnen naar hun eigen land, hun land weer kunnen opbouwen. Dat is mijn standpunt, van meet af aan.”
De reactie op social media
Voor veel mensen die de woorden van de Dalai Lama zo simplistisch en gepolariseerd interpreteerden als het maar kan, bleek social media de perfecte uitlaatklep te zijn. Daar vatten ze zijn woorden erg persoonlijk op en gingen ze er hard tegenin:
“Dalai Lama: Europa is van de Europeanen. Vluchtelingen moeten naar huis.”
“Mr Lama:
Waar was u toen deze Europese landen deze islamitische landen bombardeerden en alles kapotmaakten. U bent een vieze hypocriet en een hielenlikker.
@DalaiLama”
– Younis A Bhat | یونس بٹ (@NtzYBhat)
“Dalai is zo schijnheilig als het maar kan. “De Tibetaanse spirituele leider, de Dalai Lama, zegt zijn publiek in Malmö dat vluchtelingen terug moeten naar hun thuisland om ze weer op te bouwen.” Moet de Dalai dan niet het voorbeeld geven door terug te gaan naar Tibet. https://t.co/jcUrgvg3la”
– Sabina Basha (@SabinaBasha) 13 september, 2018
Deze vorm van mini-communicatie, waarin alle context ontbreekt en woorden en zinnen worden benadrukt om ze extremistisch te interpreteren, voegt niets toe aan de ontwikkeling van deze discussie over immigratie. Ik denk dat de woorden van de Dalai Lama, waarmee hij een gedurfde stap zet binnen de materiële wereld van de geopolitiek, de moeite zijn om over na te denken binnen een simpele context over cultuur, landen en grenzen.
Cultuur
Probeer eens alle culturen te zien als collectieve experimenten. Elke cultuur bevat een moraal, een notie van wat goed en kwaad is. Friedrich Nietzsche, veelal geprezen als de grote ‘Historicus van de Cultuur’, sprak als volgt in zijn epische allegorie Aldus sprak Zarathoestra:
“Vele landen zag Zarathoestra en vele volkeren: zo ontdekte hij veler volkeren goed en kwaad. Geen groter macht vond Zarathoestra op aarde dan goed en kwaad. Leven kon geen enkel volk zonder eerst te schatten; wil het zich echter handhaven, dan mag het niet zo schatten als zijn buurman schat.”
“Veel dat door dit volk goed werd geheten, heette een ander volk hoon en smaad: aldus vond ik het. Veel vond ik hier slecht genoemd en ginds met purperen ere gedost. Nimmer verstond de ene buurman de andere: steeds verwonderde zich zijn ziel over buurmans waan en slechtheid.”
“Een wetstafel van alle goed hangt boven ieder volk. Zie, het is de tafel van zijn overwinningen; zie, het is de stem van zijn wil tot macht. Loflijk is, wat hij zwaar vindt; wat onvermijdelijk is en moeilijk, heet goed; en wat nog uit bangste nood bevrijdt, het zeldzame, het moeilijkste, – dat wordt heilig geprezen.”
(Vertaling: dr. P. Endt en H. Marsman, Wereldbibliotheek: Amsterdam, 2016)
Elke cultuur ontwikkeld zich en wordt sterk (of verzwakt en bezwijkt) op basis van de effectiviteit van hun ‘wetstafel’, hun ideeën over wat goed is en wat slecht. Des te meer de inwoners van een cultuur allemaal reiken naar de dingen die moeilijk zijn, maar ook onmisbaar (dat wat zij als ‘juiste handeling’ zien), des te sterker ze als collectief staan.
Let op dat ‘cultuur’ vaak wordt geassocieerd met ‘ras’, terwijl dit twee verschillende dingen zijn. Ras is genetisch, cultuur is ideologisch. Daarom kunnen meerdere rassen deel uitmaken van dezelfde cultuur.
Landen en grenzen
Laten we nu denken over de landen met grenzen als de couveuse voor hun experiment met cultuur, waarin ze een territorium hebben waarbinnen het veilig en mogelijk is om het experiment te voeren van de moraal van die specifieke cultuur.
We moeten landen en grenzen niet zien als beperkingen van de menselijke ervaring of als de ‘bron’ van alle oorlog in de wereld. Laten we eerst erkennen dat veel van de menselijke vooruitgang is geboekt dankzij de incubatie van culturen in begrensde gebieden. Dat wil niet zeggen dat landen en grenzen de ultieme middelen voor menselijke evolutie zijn; nogmaals, laten we een gepast perspectief houden.
De woorden van de Dalai Lama opnieuw in context
Als we het eens kunnen zijn over de algemene definities die ik hierboven voorstel, dan kunnen we zien dat de Dalai Lama juist spreekt met een zeer diep begrip over het doel achter culturen, landen en grenzen. In het huidige stadium van de menselijke evolutie zijn we nog niet bereid om het model van land/grens achter te laten, omdat de verschillende culturele experimenten nog niet voltooid zijn; we hebben nog geen landen ontwikkeld tot hun volledig potentie. Momenteel is geen land soeverein genoeg om in de positie te verkeren waarin ze alleen maar alle andere landen tot dienst hoeven te zijn.
En daarom, terwijl de Dalai Lama aan de ene kant liefde, menselijkheid, acceptatie en liefdadigheid omhelst als aspecten van een diep menselijke ervaring, erkent de hij ook dat het patroon van stijging in vluchtelingenmigratie over de hele wereld een serieuze belemmering vormt in de ‘ontwikkelingsexperimenten’ die in ieder gastland worden uitgevoerd, tot op het punt dat de omstandigheden voor menselijk leven en ontwikkeling wereldwijd verslechteren. Ik geloof dat de Dalai Lama, met verregaande compassie voor het hele menselijk ras en voor ons vooruitzicht om collectief tot een betere wereld te komen, zegt dat vluchtelingen in hun hart de optie moeten overwegen om misschien terug te gaan naar hun thuisland als de omstandigheden dit toestaan.
De les
Hoewel veel mensen nog steeds te snel de beweringen van prominente figuren veroordelen, is het onze taak binnen de ontwakende gemeenschap om de heerlijke diepte van nuance in deze complexe zaken te waarderen, zelfs ervan te genieten. Zo zegt de Dalai Lama bijvoorbeeld niet dat mensen niet mogen emigreren naar een ander land als ze een sterke wens hebben om zich aan de cultuur van dat land aan te passen. Hij heeft het hier over de enorme exodus van de ene cultuur naar een andere, waarin de betrokkenen niet per sé een bewuste keuze hebben gemaakt om hun cultuur achter te laten en een nieuwe aan te nemen, om het culturele experiment te versterken waaraan ze deel gaan nemen.
Natuurlijk het is doel uiteindelijk eenheid, en het grootste experiment dat boven alle andere experimenten uittorent is die van de eliminatie van alle grenzen, landen en culturele identiteiten, waarmee het menselijk collectief één kan worden. Maar laten we niet op de zaken vooruitlopen en laten we onze woorden en ideeën plaatsen in een besef van waar de menselijke evolutie op dit moment is. Dat is denk ik precies wat de Dalai Lama doet.
