Huh, mijn kinderen leren ongehoorzaam te zijn, waarom zou ik dat willen? Ik kan het je bijna horen denken. En het klinkt ook vreemd, dat geef ik toe. Maar als ik je zeg dat gehoorzaam leren te zijn, betekent dat je afleert om te vertrouwen op wat je diep van binnen weet, dan klinkt het zo gek nog niet, toch?
Experiment
In de jaren 60 heeft Stanley Milgram, een sociaal psycholoog, een experiment uitgevoerd dat veel stof deed opwaaien. Hij liet de deelnemers aan het experiment zogenaamd elektrische schokken geven aan een ander mens. De elektrische schokken moesten worden gegeven als de andere persoon een fout antwoord gaf.
Bij het experiment werd de hoogte van de schok bij ieder fout antwoord opgevoerd. Het begon bij 15 volt en werd opgevoerd tot het dodelijke voltage van 450. Je zou denken dat bijna niemand dit zou doen, maar het tegendeel bleek waar. Maar liefst 65 procent van de deelnemers ging door tot 450 volt!
Gehoorzaamheid
Hoewel de meeste deelnemers twijfels kregen, vragen gingen stellen, zich overduidelijk grote zorgen maakten of gingen protesteren, ging het overgrote deel toch door. Zij werden hiertoe aangespoord door de zogenaamde leider van het experiment en werden ervan verzekerd dat zij niet verantwoordelijk zouden worden gesteld voor eventuele gevolgen.
Je eigen waarheid verloochenen
Hoewel nagenoeg alle deelnemers eigenlijk wel wisten dat wat ze deden niet goed was, volgden ze toch gewoon bevelen op. Zelfs als ze dachten dat de andere persoon mogelijk zou overlijden. Ze verloochenden dus hun eigen waarheid ten gunste van gehoorzaamheid.
Wat betekent dit voor ons?
Als kind leren we allemaal om te gehoorzamen. Aan onze ouders, aan leerkrachten en andere gezaghebbers. Op zich logisch, dat maakt het samenleven een stuk makkelijker. Maar het brengt dus ook negatieve effecten met zich mee. We leren al jong dat we onze eigen waarheid aan de kant moeten schuiven om mee te gaan in de waarheid van de ander. Daarmee raken we verwijderd van onze intuïtie, onze eigen wijsheid en gaan we twijfelen aan ons eigen beoordelingsvermogen
Gevolgen
Die verwijdering kan grote gevolgen hebben in ons latere leven. Het kan ervoor zorgen dat we dingen doen die niet bij ons passen en zelfs dingen die indruisen tegen elke vorm van menselijkheid. Gevolgen die we natuurlijk niet willen.
Ongehoorzaamheid leren
Het is dus goed om onze kinderen naast gehoorzaamheid ook ongehoorzaamheid te leren. Om hun waarheid serieus te nemen. Om ze uit te nodigen om tegen ons in te gaan en ons ongelijk te bewijzen. Op die manier helpen we ze om stevig in hun schoenen te staan. Om te leven vanuit wat zij van binnen weten. En als we dat doen, dan kunnen we ze ook leren hoe ze dit op een goede manier kunnen doen. We laten ze ervaringen opdoen, waar ze hun leven lang profijt van hebben.
Wat is er voor nodig
Dat kan natuurlijk alleen als we echt bereid zijn om hun waarheid te erkennen en voorrang te geven. Het vraagt dus van ons om wat controle los te laten, om te accepteren dat het niet allemaal op onze manier gaat. Het vraagt van ons om experimenten van onze kinderen toe te staan, zelfs al twijfelen we over de uitkomst. We zullen dus open in het leven moeten staan, bereid moeten zijn om ongelijk te krijgen en onze kinderen zowel hun ongelijk als hun gelijk te gunnen.
Onderwijs
Mijns inziens zou dit ook een grote plek moeten krijgen in het onderwijs. Daar zouden we kinderen niet alleen rekenen, taal en zaakvakken moeten leren. We zouden ze ook, of misschien wel juist, moeten leren om ongehoorzaam te zijn. We zouden ze mogen aanmoedigen om in te gaan tegen het gezag van de leerkracht. En voor wie daar alleen bij het lezen al stress van krijgt, dat kan op heel veel manieren. Ik pleit niet voor kinderen die doen waar ze zin in hebben en een leerkracht die alles incasseert. Ik pleit voor lessen in ongehoorzaamheid waarbij je leert hoe je dit op een manier kunt doen die goed is voor iedereen.
Samenvatting
Leren gehoorzamen is nuttig en fijn voor iedereen. Leren om ongehoorzaam te zijn is echter minstens zo belangrijk. Op die manier brengen we kinderen groot die nog dicht bij zichzelf staan, die integer handelen en zo een weldaad zijn voor onze maatschappij. Dus bij deze roep ik je op om jouw kind(eren) aan te moedigen om tegen je in opstand te komen. En wens ik jullie heel veel plezier met de mooie dingen die daaruit kunnen voortvloeien.
