Als je van mening bent dat je een druk kind hebt, is het dan niet logisch dat je vooral dat druk zijn ziet? Of als je vindt dat je kind zo slecht luistert, is het dan niet logisch dat vooral het niet luisteren je opvalt? Dat wat je verwacht te zien, zul je ook zien. En als die verwachting negatief is, dan is daar niemand bij gebaat.
Onze verwachtingen bepalen voor een groot deel hoe we de wereld om ons heen waarnemen. En dus ook hoe we onze kinderen waarnemen. Maar die waarneming is maar een deel van het geheel en misschien wel een veel kleiner deel dan je nu denkt.
Vermoeidheid
Zo ‘weet’ ik bijvoorbeeld dat onze jongste dochter snel moe is. Ik herken alle tekenen die wijzen op haar vermoeidheid en ik durf wel te zeggen dat ik er zelden één over het hoofd zie. Dat heeft een reden. Ik probeer haar namelijk te helpen om voldoende rust en ontspanning te krijgen zodat ze niet oververmoeid raakt. Een hele positieve intentie, voortgekomen uit tijden waarin zo moe was dat het haar plezier en welzijn in de weg stond.
Wat zie ik?
Maar wat zie ik als ik naar mijn dochter kijk? Bovenal de tekenen van vermoeidheid. Mijn aandacht zit daar, dus dat is waar mijn oog op valt. En wat zie ik dan allemaal niet? Het antwoord is natuurlijk heel veel. Als ik let op vermoeidheid, dan valt mij waarschijnlijk niet zo op hoeveel energie ze uit de activiteit haalt. Of wat er voor haar fijn of belangrijk is in wat ze aan het doen is. Of………..
De verhouding
Als mijn aandacht veelal gericht is op vermoeidheid en dat ook vooral is wat ik waarneem, dan ervaar ik haar vaak en veel als moe. Maar klopt dat wel? Stel dat er iemand haar een dag zou observeren en alles op zou schrijven, dan zou natuurlijk blijken dat ze maar relatief weinig moe is. Met andere woorden, de verhouding raakt helemaal zoek als ik vooral gericht ben op één ding. Wat ik zie blijkt mijn werkelijkheid te zijn en niet die van haar.
Waar kijk jij naar?
Zoals ik kan kijken naar vermoeidheid, vanuit de beste intenties en met grote liefde, zo hebben we allemaal een bepaalde focus. Een bril waardoor we onze kinderen bekijken. Ga eens voor jezelf na waar jouw aandacht naar uitgaat. Wat verwacht jij te zien van jouw kind? Waar ligt jouw zorg, angst of ergernis? En houd dat even vast.
Andere dingen zien
Als je andere verwachtingen hebt, dan zul je ook andere dingen zien. Niet omdat de wereld om je heen verandert of je kind ineens anders is, maar gewoon omdat die dingen er altijd al waren. Je had er alleen geen of weinig aandacht voor.
Een voorbeeld
In het boek ‘ik ben toch te gek’ van Ivo Mijland staat hier een prachtig voorbeeld over. Hij schrijft in zijn boek over een leerkracht die kijkt naar een leerling met ADHD. Die leerkracht verwacht een leerling te zien die snel is afgeleid, voortdurend door de les kletst en niet stil kan zitten. En dat is ook inderdaad wat die leerkracht te zien krijgt. Als de leerkracht echter zijn verwachting zou aanpassen en aandacht zou hebben voor het feit dat de leerling feilloos prikkels uit de omgeving weet te ontvangen, goed kan praten in het openbaar en heel blij wordt van bewegen, dan is dat wat de leerkracht zou gaan zien.
De positieve kant
Achter elk gedrag dat wij storend vinden, dat ons beangstigd of zorgen baart zit iets positiefs. Als we daar oog voor kunnen hebben dan verandert niet alleen wat zien, maar ook hoe we ons voelen. Want als we onze aandacht richten op de positieve kant dan maken onze observaties ons blij. En voor dit alles hoeven onze kinderen dus niet te veranderen. Het is alleen de manier waarop wij ze beleven die verandert.
Wat zit achter de vermoeidheid
Zo zijn er verschillende redenen die ervoor zorgen dat onze dochter moe wordt. Zij is een meisje met grote ambities die bereid is om door te zetten bij tegenslag en door te gaan tot ze echt niet meer kan. Ze heeft een grote interesse en is enthousiast over het leven. Ze leeft echt voluit en geniet daarvan. Ze is heel sensitief en voelt haarfijn aan als er iemand niet lekker in z’n vel zit of de harmonie is verstoord en onderneemt acties om daar iets aan te doen. Ze beweegt graag en veel en speelt altijd en overal, ook als ze in bed ligt. Ze is super alert en denkt veel na over wat ze ziet en hoort.
Als ik daar oog voor heb
Als ik mijn aandacht niet langer richt op de vermoeidheid, maar op de dingen die ik hierboven heb geschreven dan ga ik een hele andere dochter zien. Een krachtige energieke dochter, een dochter vol levenslust! En dat is ze natuurlijk ook. Dat neemt haar regelmatige vermoeidheid niet weg, maar dat hoeft ook niet. Door hier naar te kijken herstel ik de balans. Niet de balans in haar, maar de balans in hoe ik haar waarneem. En dat is fijn voor mij én voor haar.
Wat zou jij kunnen zien?
Denk nu nog eens terug aan waar jouw aandacht veelal naar uitgaat. En probeer dan eens verder te kijken. Wat ligt er achter wat je nu ziet? Welke kwaliteiten van jouw kind zijn op die momenten ook te zien als je er aandacht voor zou hebben? Als je dat lastig vindt, ga dan eens na wat andere mensen zeggen over jouw kind. Welke positieve dingen vallen hen op. Zijn die dingen zichtbaar in de situaties waarin jij normaal gesproken je aandacht op iets anders hebt gericht?
Gebruikmaken van het positieve
Naast iets anders zien, kun je nog een volgende stap zetten. Namelijk gebruikmaken van het positieve (andere) dat je nu ziet. Zoals een leraar in de klas die nu ‘makkelijk en graag praten’ ziet in plaats van ‘verstoord steeds de les’. Die leraar zou deze leerling op verschillende momenten actief het woord kunnen geven. De leerling kan dan doen wat hij fijn vindt en waar hij goed in is en wordt er ook nog eens in gezien. Ze kan ik mijn dochter vragen om mij te helpen als mij iets niet lukt. Dat vind ze heerlijk en het maakt haar echt blij. Of ik kan haar vragen hoe zie dingen ziet, wat haar opvalt en hoe zij ergens over denkt. In beide situaties benut ik haar kracht en hebben we daar beide profijt van.
Samenvatting
Wat je verwacht te zien, is wat je krijgt te zien. Dus door je verwachting bij te stellen kun je andere dingen gaan zien. En dat is fijn. Want als jij positieve verwachtingen hebt, dan zie je positieve dingen en doet dat jou dus goed. Voor je kind is het nog veel fijner. Die krijgt namelijk minder verbale en non-verbale feedback op zijn of haar ‘lastige’ gedrag en meer op zijn of haar kwaliteiten. Dus begin vandaag nog met het kijken naar andere dingen, verwacht iets moois te zien en geniet samen van wat dat oplevert.
