Wetenschappers ontdekken dat ook bomen een ‘hartslag’ hebben

Het lijkt wel alsof er elke dag meer informatie bekend wordt gemaakt over bomen en de mysteriën binnen hun bast. We weten natuurlijk dat ze leven, maar het lijkt er nu op dat ze nog meer leven dan we al dachten. Zo zijn bomen ondergronds met elkaar verbonden, weten we nu dat bomen met elkaar kunnen communiceren, en nu hebben wetenschappers ontdekt dat bomen zelfs een soort hartslag hebben; die zo langzaam is dat hij ons nooit eerder is opgevallen.

Tot voor kort dachten wetenschappers dat water zich door bomen bewoog middels een proces genaamd osmose, in een soort continue materie. Nu hebben ze echter ontdekt dat de stammen en takken van de bomen eigenlijk samentrekken en loslaten, waarmee ze in feite water van hun wortels tot hun bladeren omhoog pompen, een beetje zoals ons hart bloed door ons lichaam pompt.

Anders dan onze lichamen en onze hartslag, is die van een boom alleen veel langzamer: die klopt slechts één keer per ongeveer twee uur, en in plaats van de bloeddruk, reguleert het de waterdruk die door de boom vloeit.

András Zlinszky, onderzoeker aan de Aarhus University in Denemarken, zegt:

‘We hebben ontdekt dat de meeste bomen vaste periodieke veranderingen ondergaan in vorm, die gesynchroniseerd zijn over de hele plant. Dit impliceert periodieke veranderingen in waterdruk.’

Hoe hebben ze dit ontdekt?

In 2017 voerden Zlinszky en zijn collega, Anders Barfod, een onderzoek uit door met een terrestrische laser 22 verschillende boomsoorten in de gaten te houden, in een poging om de veranderende vorm van hun luifels te observeren.

Alle metingen werden ’s nachts in broeikassen gedaan, zodat de zon en wind geen factoren konden zijn in de beweging van de bomen. Bij meerdere bomen ondervonden ze dat de takken elke paar uur ongeveer een centimeter op en neer bewogen. Nadat het nachtelijke onderzoek was afgerond, bedachten de onderzoekers een theorie om de beweging te verklaren. Ze geloven dat de beweging een teken is dat de bomen water omhoog pompen vanuit hun wortels, om het onder de takken te verdelen.

De onderzoekers geloven dat dit onderzoek laat zien dat bomen wellicht een soort hartslag hebben. ‘In de traditionele plantenfysiologie worden de meeste transportprocessen uitgelegd als een constante stroom, met onbeduidende fluctuaties door de tijd heen,’ vertelde Zlinszky in het tijdschrift New Scientist. ‘Als de fluctuatie korter is dan 24 uur, dan wordt deze niet erkent of uitgelegd door de huidige modellen.’

Helaas is er tot op heden nog geen verklaring voor hoe de pomphandeling werkt. De onderzoekers speculeren dat de stam het water misschien omhoogduwt door het xyleem, een systeem van weefsel in de stam dat water en voedingsstoffen verdeelt over de takken en bladeren.