Worstelt jouw kind met een natuurtekortstoornis?

Over één ding zijn de meesten van ons het wel eens: we zijn onze band met de natuur kwijt. Ik denk in ieder geval dat we meer tijd buiten zouden moeten doorbrengen, en dat geldt al helemaal voor de kinderen van deze generatie. Er zijn meer schermen dan ooit tevoren, die allemaal om onze aandacht vragen. Vroeger moesten we nog stilzitten om naar ze te kijken, voor onze televisies, maar tegenwoordig kunnen we onze schermen overal mee naartoe nemen, omdat ze gewoon in onze broekzak passen. Helaas maakt dit ons niet actiever, maar juist nog meer afgeleid. Hoe vaak per dag zie je wel niet kinderen, of volwassenen trouwens, vastgeplakt aan een tablet of telefoon in een restaurant of in de bus?

Natuurlijk bestaan er een boel educatieve spellen en apps die ze kunnen helpen te leren lezen, rekenen of puzzels op te lossen, maar missen onze kinderen zo niet de lessen van de beste leraar van allemaal? Wat is de echte prijs voor deze loskoppeling van de natuur en wat voor invloed heeft het op onze kinderen?

Wat is een natuurtekortstoornis?

Iedereen weet ondertussen dat, als je te weinig tijd doorbrengt in de natuur, dit negatieve effecten heeft op onze gezondheid, zowel fysiek als mentaal. Expert belangenbehartiger voor kinderen Rihard Louv, auteur van Last Child in the Woods: Saving Our Children from Nature Deficit Disorder (Laatste kind in het bos: onze kinderen redden van een natuurtekortstoornis) en voorzitter en medeoprichter van het Children & Nature Network, bedacht de term ‘ natuurtekortstoornis ’ voor dit fenomeen. In zijn boek beschrijft hij de ‘menselijke prijs voor de vervreemding van de natuur’, waarbij hij verwijst naar wetenschappelijk onderzoek, dat suggereert dat we zonder regelmatig contact met de natuur last kunnen krijgen van fysiek en emotioneel leed, zoals gevoelens van angst en depressie, maar ook obesitas. Zijn onderzoek was gericht op kinderen, die bijzonder gevoelig bleken te zijn voor een natuurtekort, wat zich met name uit als moeite om te focussen.

Hoe lossen we dit op?

Het is gelukkig een eitje om op te lossen. Een wandeling door het bos of een duikje in de zee is helemaal gratis en in de meeste gevallen ook vrij beschikbaar. We hebben natuurlijk niet allemaal de luxe van een zee in de buurt, maar de meeste mensen hebben wel toegang tot een bos, of een park met wat bomen in de buurt. We zitten vaak zo vast in onze dagelijkse toestand dat we vergeten wat we eigenlijk nodig hebben om ons hoofd te legen en ons wat beter te voelen: een band met onze prachtige Moeder Aarde. Maak tijd om overdag naar buiten te gaan. Ga naar een park of neem een wandeling in de buurt. Grote kans dat je je bijna meteen gelukkiger en minder gestrest voelt.

De implicaties van deze inzichten, vooral met betrekking op kinderen, zijn de afgelopen jaren een groot discussiepunt geworden. Dr. Faisal Moola, directeur van het Terrestrisch Behoud en Wetenschapsprogramma van de David Suzuki Foundation, zegt dat de kwestie de aandacht heeft van de internationale wetenschappelijke wereld:

‘Wetenschappers beginnen het nu te kwantificeren en ze geloven dat communiceren met de natuur een direct biologische en psychologische meerwaarde heeft, en dat deze waarde meetbaar is.’ Als volwassenen zien we met eigen ogen het verschil met hoe kinderen zich gedroegen en hoe ze leerden voordat er overal schermen waren, toen ze hun tijd besteedden door de natuur te verkennen en er te spelen.

Wat doet regelmatige blootstelling aan de natuur precies met ons?

Hiken in de natuur kan negatieve obsessieve gedachtes tegenhouden. Sterker nog, uit een recent onderzoek uit Proceedings of the National Academy of Sciences (Resultaten van de Nationale Academie voor de Wetenschap) blijkt dat tijd doorbrengen in de natuur obsessieve, negatieve gedachten met een significante marge vermindert.

In dit onderzoek vergeleken onderzoekers de gerapporteerde herkauwing van deelnemers die een wandeling maakten door ofwel een stedelijk of een natuurlijk gebied. De onderzoekers zagen dat deelnemers die 90 minuten in een natuurlijke omgeving liepen hun gedachtes minder herkauwden en dat ze ook minder neurale activiteit hadden in de prefrontale cortex, het gebied in de hersenen dat verband houdt met mentale aandoeningen. De deelnemers die door een stedelijk gebied liepen, meldden geen vermindering in herkauwing.

De onderzoekers merkten op dat de stijging in verstedelijking nauw correleert aan de stijging in gevallen van depressie en andere mentale aandoeningen. Als we de tijd nemen om ons regelmatig te verwijderen uit stedelijke gebieden om meer tijd in de natuur door te brengen, dan kan dit enorm behulpzaam zijn voor onze mentale (en fysieke) gezondheid.

Gewoon wandelen in de natuur kan ons brein veranderen, met een positieve impact op onze gezondheid. In een ander onderzoek vroegen onderzoekers een groep willekeurig geselecteerde deelnemers om 50 minuten te lopen in een natuurlijke of een stedelijke omgeving, en om zowel voor als na de wandeling een reeks psychologische evaluaties in te vullen. Het bleek dat de vrijwilligers die door een weelderig, groen gedeelte van de Stanford campus liepen, verbeterde cognitieve functies en stemmingen hadden dan de mensen die even lang naast een drukke weg hadden gelopen. Maar hoewel dit onderzoek aantoonde dat de natuur een positief effect kan hebben op je mentale welzijn, keek het niet naar de neurologische mechanismen die deze verandering bewerkstelligde.

Uit een derde onderzoek, van psychologen Ruth Ann Atchley en David L. Strayer, bleek dat het vermogen om creatief problemen op te lossen drastisch toeneemt door je los te koppelen van technologie en je weer te verbinden met de natuur. Deelnemers in dit onderzoek gingen ongeveer 4 dagen backpacken door de natuur, en ze werden gevraagd om in die tijd geen enkele vorm van technologie te gebruiken. Vervolgens werden ze gevraagd om taken uit te voeren die creatief denkvermogen en complexe probleemoplossing vereisten. De onderzoekers zagen een toename van 50% in het vermogen tot probleemoplossing onder de deelnemers die op de technologie-vrije excursie waren geweest.

Vertoont je kind vreemd gedrag, heeft hij moeite met opletten of luistert hij überhaupt niet? Misschien is het dan tijd om ze naar een bos, park of zee te brengen en ze daar even vrij en los van de technologie te laten zijn. Grote kans dat het ook goed is voor je eigen stemming en welzijn. Waar wacht je nog op? Trek erop uit!

lees ook :

• Artsen verklaren hoe onze hersens tijdens een boswandeling veranderen
• Bostherapie: Hoe tijd doorbrengen in het bos je geest, lichaam & ziel kan helen
• Dit is wat je lichaam doet als het loopt (infografiek)