Zijn hoogsensitieve mensen aliens of superhelden?

Stel: je ontdekt dat je een hoogsensitief persoon bent. Je bent er wat over gaan lezen, hebt geleerd over je eigenschappen en begrepen hoe je gevoeligheid je leven kan beïnvloeden. Het moeilijke deel lijkt nu achter de rug. Maar eigenlijk begint je uitdaging daar pas. Nu je weet wat je bent, kun je je speciaal voelen en tegelijkertijd een vreemde eend. Uniek maar geïsoleerd. Getalenteerd maar anders. Door je hoogsensitieve zenuwstelsel kun je je het ene moment voelen als iemand die alle problemen kan oplossen en voel je je het andere moment iemand die er niet bij hoort. Welke van de twee ben jij? De superheld of de alien?

De hersenen van hoogsensitieve mensen werken net even anders

We zijn gemaakt om meer informatie uit onze omgeving op te nemen. We merken dus meer van kleuren, geluiden, geuren, smaken en van de gevoelens om ons heen. Psychologe en onderzoekster Elaine N. Aron noemt dat de ‘diepte van de verwerking’, de neiging om informatie dieper te verwerken. De basis van hoogsensitiviteit wordt trouwens beschreven in het door haar bedachte acroniem DOES. De D staat voor Diepte van verwerking, de O staat voor Overprikkelbaarheid, de E staat voor Emotionele intensiteit en de S van Sensorische gevoeligheid.

Uit een onderzoek van Jadzia Jagiellowicz blijkt dat de hersenen van hoogsensitieve mensen actiever zijn in de delen voor diepe verwerking, vooral bij taken waar het om kleine details gaat. We absorberen informatie uit de wereld. Daar denken we dan over na, we sorteren het, categoriseren het en vergelijken het met andere dingen. Soms is dat een bewust proces, maar meestal gebeurt het onbewust. Het kan dus best een verrassing zijn als we merken dat we overweldigd raken door alle informatie die we opzuigen.

De hoogsensitieve superheld

Goed, het kan dus soms wat overweldigend uitpakken, maar deze aangeboren gave kan ons ook het gevoel geven dat we speciale krachten hebben. En je kunt het ook prima gebruiken om de wereld te helpen als een superheld! Je kunt:

• Mensen hun echte gevoelens en motieven herkennen. Bijna iedereen ontwikkelt wel een openbaar masker waarmee ze hun echte zelf en gevoelens verbergen. Meestal hebben we dat masker om onze angsten en onzekerheid te verbergen, onze boosheid en schaamte, onze twijfels en afkeer. Met het masker kunnen we een sterker beeld van onszelf projecteren naar de rest van de wereld. Een hoogsensitief persoon kan meestal door die camouflage heen prikken en zien wie zich daaronder verstopt.
• Mensen helpen zichzelf begrijpen. Hoogsensitieve mensen zijn ontzettend slim, vooral als het gaat om mensen begrijpen. Omdat je constant informatie over ze in je opneemt. We vinden het vaak fijn om mensen te helpen zichzelf beter te begrijpen, zodat ze een beter zelfbeeld krijgen. We kunnen goed luisteren en als mensen zich naar ons openen, dan zijn we begripvol in plaats van veroordelend.
• Empathie tonen. We zijn bijzonder goed in het voelen van empathie. Uit een onderzoek van Bianca Acevedo blijkt dat sensitieve mensen actievere spiegelneuronen hebben, wat betekent dat we beter begrijpen hoe mensen zich voelen en dat we ons zelf ook zo gaan voelen.
• Het grote plaatje snappen. Dankzij onze empathie en de diepe verwerking kunnen we niet alleen vanuit ons eigen perspectief denken, maar ook begrijpen hoe andere mensen de wereld zien. Hoe erg dat beeld ook verschilt met hoe we zelf denken, we kunnen ons makkelijk inbeelden hoe het is om in hun schoenen te staan en begrijpen waarom iemand zo denkt.

De hoogsensitieve alien

Dankzij al die eigenschappen en krachten die andere mensen niet hebben, kun je je dus best speciaal voelen. Maar het kan er net zo goed voor zorgen dat je je nergens thuis voelt. Ondanks al onze unieke talenten en fantastische eigenschappen, vinden veel hoogsensitieve mensen het moeilijk om zichzelf te waarderen. Ze voelen zich vaak als een alien op een vreemde planeet. Misschien herken je het wel:

• Je voelt je verkeerd. Anders zijn is mooi, maar niet makkelijk. Mensen zijn sociale wezens: we willen voelen dat we erbij horen. Veel hoogsensitieve mensen hebben hun leven lang het gevoel dat anders zijn dan de rest. Als je niet snapt waarom je anders bent, dan denk je al snel dat er iets mis is met je. Dat er iets moet veranderen en dat je van nature ‘fout’ bent. De mensen om ons heen versterken vaak het idee dat we iemand anders moeten zijn. Dat leidt tot twijfel, een negatief zelfbeeld, depressie, angstgevoelens en een gebrek aan zelfvertrouwen.
• Je voelt je alleen. Mensen als wij raken snel overweldigt in situaties waarin veel gebeurt. Zet ons ergens waar het te druk, te licht, te luid of te energiek is en we willen niets liever dan in ons veilige holletje kruipen. Leven in de moderne wereld betekent dat je niet aan die drukte kunt ontkomen. Je werkt op een open-ingericht kantoor of brengt je kinderen naar sportwedstrijden, om maar iets te noemen. Het is dus niet vreemd dat veel hoogsensitieve personen ervoor kiezen om binnen te blijven, om zich terug te trekken op een veilige plek. We blijven thuis, waar we nog wat controle hebben over het lawaai. Waar we alle afleiding en stressfactoren die op onze zenuwen werken even buiten kunnen sluiten, om even bij te komen van de hectiek van de buitenwereld. Dat is niet ideaal: we houden wel van rust en stilte, maar we hebben ook verbinding nodig. Het is dus vaak een keuze tussen altijd alleen zijn of overweldigt raken.
• Je voelt negatieve emoties. Dankzij onze empathie begrijpen we andere mensen en voelen we wat ze voelen. Ook wanneer ze dat zelf niet eens weten. We zijn een soort emotionele sponzen, die van nature alle gevoelens om ons heen absorberen. Maar als die emoties negatief zijn, dan nemen we ook die pijn over. Tot we helemaal verlamt en uitgeput raken en we niets meer kunnen geven.
• Je voelt je niet begrepen. Hoogsensitieve personen zijn vaak zachte, voorzichtige en zorgzame mensen, met een diepte van begrip, inzicht en intelligentie die je niet bij andere mensen vindt. Die andere mensen nemen daarom al snel aan dat onze gevoelige persoonlijkheid betekent dat we fragiele, zwakke en hulpeloze wezens zijn. Dat we niet voor onszelf kunnen zorgen. Ze zien vaak niet de nadenkende, intuïtieve en krachtige persoon die binnenin ons zit.

Dus, zijn hoogsensitieve personen superhelden of aliens? Hebben we als superheld de taak om onze krachten te gebruiken om anderen te helpen? Zijn we vreemde en onzekere wezens die beter in isolatie kunnen leven? Als hoogsensitief persoon denk ik zelf dat we het allebei zijn. Soms voelt mijn gave echt als een superkracht, als het lukt om mensen te begrijpen en met ze mee te leven. Maar andere keren ren ik een kamer uit als een boel mensen tegelijkertijd praten. Dan voel ik me een alien, een vreemde eend die door niemand wordt begrepen.

Oké, dus we kunnen allebei die kanten ervaren. Wat echt belangrijk is, is hoe we onszelf zien. Hoogsensitiviteit is een eigenschap waarmee je wordt geboren. Het is iets om te omarmen en te waarderen. Dat is niet altijd makkelijk, maar als je inziet dat er andere mensen bestaan die net zijn zoals jij, dan snap je dat je niet zo raar of geïsoleerd bent als je misschien dacht. We zijn onderdeel van de mensheid, net als de rest. We zijn hier om de rest te laten zien wat deze wereld hard nodig heeft: begrip, medeleven, empathie en menselijkheid.